5.4' διάβασμα
Με τη μετάβαση της φωτογραφίας απο τη χημική στην ψηφιακή μορφή και την εμφάνιση διαφόρων τύπων αισθητήρων (και μεγεθών), άλλαξαν ή και διαμορφώθηκαν νέες παράμετροι στην αποτύπωση της εικόνας, όπως η χρωματική απόκλιση. ο ψηφιακός θόρυβος κ.ά. Ανάμεσα στα δεδομένα αυτά περιλαμβάνεται και το βάθος πεδίου.
Όπως γνωρίζουμε, για τη δημιουργία μικρού βάθους πεδίου απαιτείται ένα ανοιχτό διάφραγμα, όσο μεγαλύτερο είναι το άνοιγμα, τόσο μικρότερο το βάθος πεδίου. Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μόνο στοιχείο που καθορίζει το βάθος πεδίου. Η σχέση μεταξύ του εστιακού μήκους του φακού και η απόσταση εστίασης από το αντικείμενο είναι εξίσου σημαντική. Για παράδειγμα, φωτογραφίζοντας ένα αντικείμενο με μια μηχανή DSLR με αισθητήρα πλήρους καρέ, φακό 50mm και διάφραγμα f/1.8, απο απόσταση 2 μέτρων θα δημιουργηθεί ένα βάθος πεδίου 17 εκατοστών. Απο μια μηχανή compact με αισθητήρα 1/1.63 ίντσες, με φακό αντίστοιχο ενός 50mm και διάφραγμα f/1.8 θα περιμέναμε το ίδιο βάθος πεδίου. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει, ακόμα και αν η γωνία λήψης παραμείνει η ίδια όπως και με την μηχανή πλήρους καρέ. Αυτό συμβαίνει γιατί το βάθος πεδίου καθορίζεται απο την πραγματική εστιακή απόσταση του φακού και όχι με τί αντιστοιχεί σε σχέση με ένα φακό 35mm. Έτσι χρησιμοποιώντας μια κόμπακτ μηχανή με αισθητήρα1/1.63in και φακό 10.8mm (αντίστοιχο ενός 50mm, μιας μηχανής πλήρους καρέ), το διάφραγμα f/1.8 θα δημιουργήσει ένα βάθος πεδίου 75 εκατοστών.
Αυτό εξηγεί και το γατί φωτογραφίζοντας με μια κόμπακτ αδυνατούμε να έχουμε μικρό βάθος πεδίου, καθώς και τον πρωταρχικό ρόλο που παίζει η παραγματική εστιακή απόσταση ενός φακού και όχι η αντιστοιχία της. Αυτό έχει εφαρμογή και στους αισθητήρες APS-C και 4/3. Αντίθετα, μηχανές με αισθητήρες μεσαίου φορμά, όπως η Pentax 645D είναι σε θέση να δημιουργούν ακόμη μικρότερο βάθος πεδίου. Ακολουθώντας την ίδια μέθοδο όπως και προηγουμένως διαπιστώνουμε ότι με ένα φακό 85mm (αντίστοιχο με φακό 50mm σε μια μηχανή πλήρους καρέ), το βάθος πεδίου με διάφραγμα f/1.8 είναι 9 εκατοστά. Ακόμα και με το ποιό κοινό διάφραγμα f/2.8, το βάθος πεδίου παραμένει μικρότερο απο μιας μηχανής 35mm πλήρους καρέ, ακριβώς 15 εκατοστά. Ταυτόχρονα, όσο μικρότερη είναι η απόσταση του σημείου εστίασης, θα παραχθεί και μικρότερο βάθος πεδίου. Ωστόσο, το βάθος πεδίου απο ένα φακό 300mm με διάφραγμα f/2.8 εστιασμένος στα 10 μέτρα θα είναι το ίδιο με ενός φακού 30mm με διάφραγμα f/2.8 εστιασμένου στο 1 μέτρο. Και στις δυο περιπτώσεις θα έχουμε βάθος πεδίου 18 εκατοστών. Ακόμη λοιπόν και ν'αλλάξει η οπτική γωνία, αν το θέμα καταλαμβάνει την ίδια έκταση στο κάδρο τότε θα έχουμε και ίδιο βάθος πεδίου. Γι'αυτό το λόγο πρέπει να υπολογίζουμε μαζί με το διάφραγμα και την κατάλληλη εκλογή φακού, αν θέλουμε φωτογραφίες με μικρό βάθος πεδίου. Με τη δημιουργία μικρού βάθους πεδίου, έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε ένα ασαφές περιβάλλον γύρω απο ένα αντικείμενο, καθιστώντας το πρωταρχικό σημείο προσοχής.
Παράλληλα με τη δημιουργία ασαφούς φόντου λόγω του μικρού βάθους πεδίου παρουσιάζεται το φαινόμενο "bokeh" (προφέρεται μπόκεϊ), το οποίο χαρακτηρίζεται απο το σχήμα των πτερυγίων του διαφράγματος του φακού. Μ'αυτό τον τρόπο ένα εξαγωνικό διάφραγμα, παράγει ένα εξαγωνικό bokeh. Το φαινόμενο είναι ορατό στα εκτός εστίασης κατοπτρικά υψηλών τόνων σημεία, τα οποία παίρνουν το σχήμα των πτερυγίων. Ένα ομαλό bokeh είναι το ιδανικό και αυτό επιτυγχάνεται με στρογγυλοποιημένα πτερύγια.
Βέβαια, αν φωτογραφίζουμε με το πιο ανοιχτό διάφραγμα του φακού θα έχουμε πάντα ένα κυκλικό bokeh, γιατί τα πτερύγια του διαφράγματος δεν έχουν αναπτυχθεί, για να επηρεάσουν την πορεία του φωτός μέσα απο τον κύλινδρο του φακού. Το αποτέλεσμα είναι εικόνες με ένα σχεδόν φυσικό bokeh ομαλής διαβάθμισης. Ο συνδυασμός της χρήσης μικρού βάθους πεδίου και αντανακλάσεων, προσδίδουν στις φωτογραφίες μια κινηματογραφική ατμόσφαιρα και οι καταλληλότερες συνθήκες για τη δημιουργία κατοπτρικών αντανακλάσεων, είναι το βράδυ κατά τη διάρκεια φωτογράφισης του αστικού τοπίου. Τα εκτός εστίασης φώτα γίνονται ανταύγειες χωρίς λεπτομέρειες και συγχέονται μεταξύ τους δημιουργώντας ενδιαφέρουσες υφές και σχήματα. Μια άλλη χρονική στιγμή που χρησιμοποιώντας μικρό βάθος πεδίου έχουμε κινηματογραφικό εφέ, είναι αμέσως μετά τη βροχή. Οι υγρές επιφάνειες είναι υψηλά ανακλαστικές και έτσι φωτογραφίζοντας το θέμα μας σ'ένα φόντο στο οποίο υπάρχουν πολλές φωτιστικές πηγές, όπως τα φώτα του δρόμου, φωτεινές επιγραφές, φώτα σήμανσης κ.λ.π. δημιουργούμε ακόμα περισσότερες αντανακλάσεις. Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα συμπληρωματικό (fill-in) φλάς για να αυξήσουμε το διαχωρισμό μεταξύ του θέματος και φόντου.
επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
