Κρυμμένες μητέρες, ανήσυχα παιδιά και... ο φωτογράφος!

3΄διάβασμα

Μια παράξενη φωτογραφία κάποιου ανώνυμου. Μια έκθεση, που γίνεται με φόντο την ατμόσφαιρα του δέκατου ένατου αιώνα, ένα πλέγμα εικόνων, ψυχαναλυτικών αντηχήσεων με οπτικά και λογοτεχνικά έργα, όπου συναντιούνται Μπερτ Μοριζό και Σοφί Καλ, Ορλάν και Ανιές Τουρνάουερ, Φρανσουάζ Βερζέ και Ζαν Νταβιό ή αλλιώς η μητέρα που κρύβεται παντού (the hidden mother) και γεννά πολλά από τα έργα· εν κατακλείδι μια έκθεση τόσο βίαιη και χιουμοριστική.

Με αφορμή αυτή τη μυστηριώδη ψυχαναλυτική έκθεση, θεώρησα σκόπιμο να αναφέρω λίγα στοιχεία για ένα τρόπο φωτογράφισης που αποτελούσε συνήθη πρακτική κατά τη Βικτωριανή εποχή, που διαπιστώνουμε οτι διαθέτει μια μεγάλη δόση χιούμορ, εκτός απο το όποιο ιστορικό ενδιαφέρον. Ας ανασυνθέσουμε με τη φαντασία μας την αφέλεια των ανθρώπων συνδυασμένη με την απαραίτητη σοβαροφάνεια, όπου κατά την προετοιμασία της λήψης εφάρμοζαν τη μέθοδο της στρουθοκαμήλου (του τύπου "εγώ θα σκεπάσω το κεφάλι μου και θα προσποιείστε ότι δεν με βλέπετε") με σκοπό ν'αφήσει τα χνάρια του στην αιωνιότητα, ένας αεικίνητος μπόμπιρας. Η αποθέωση του λανθασμένου γραμμικού συλλογισμού!

Κρυμμένες μητέρες

Οι πρώτες φωτογραφικές εικόνες προς το τέλος 1820 έπρεπε να εκτεθούν για ώρες προκειμένου να αποτυπωθούν στο φίλμ. Οι βελτιώσεις στην τεχνολογία οδήγησαν στη σταδιακή μείωση του χρόνου έκθεσης, περιορίζοντάς τον δραστικά σε λεπτά, έπειτα σε δευτερόλεπτα, καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Αλλά εν τω μεταξύ, οι μακρόχρoνες εκθέσεις μας έδωσαν μερικές καταφανώς Βικτωριανές φωτογραφικές συμβάσεις, όπως οι δύσκαμπτες στάσεις και τα αγέλαστα πρόσωπα των ανθρώπων που προσπαθούν να παραμείνουν τελείως ακίνητοι ενώ η φωτογραφία τους λαμβανόταν. Φαίνεται ότι τα παιδιά ήταν εξίσου νευρικά ακριβώς όπως είναι και σήμερα και ίσως γι'αυτό το λόγο, μια άλλη διασκεδαστική πρακτική αναπτύχθηκε: φανταστικά φωτογραφικά πορτρέτα των παιδιών που εμπεριέχουν όλα τη μητέρα τους, ακριβώς πίσω τους, μεταμφιεσμένες σαν καρέκλες ή κρυμμένες κάτω από διακοσμητικά ριχτάρια, με σκοπό να κρατήσουν τα πιτσιρίκια σχετικά ακίνητα για μια μη "κουνημένη" εικόνα.