4' διάβασμα
...«Μάθαμε την τέχνη μας από τους παλαιότερους»
μια ενότητα από κείμενα εμβληματικών φωτογράφων
όπου αναφέρονται στο έργο τους ή καταθέτουν την άποψή τους
για την τέχνη της φωτογραφίας
Brassaï
'To πορτραίτο του καλλιτέχνη'
Ως φωτογράφος, ποτέ δεν περιορίστηκα σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Έχω φωτογραφίσει οτιδήποτε έτυχε να τραβήξει την προσοχή μου· πρόσωπα, σκηνές δρόμου, τοπία, ή οποιαδήποτε από τις χιλιάδες τυχαία συμβάντα της καθημερινής ζωής. Στο Παρίσι, ζούσα σε ένα καλλιτεχνικό περιβάλλον, και γνώρισα πολλούς καλλιτέχνες -ορισμένοι εκ των οποίων έγιναν φίλοι.
Όταν επισκέφθηκα πρώτη φορά το στούντιο του Πικάσο, το χειμώνα του 1932, είχε μόλις κλείσει τα 50. Πριν από αυτό το γεγονός, είχα απλώς φευγαλέες συναντήσεις με αυτόν τον ήδη θρυλικό άνδρα, ντυμένο με το σύνηθες αδιάβροχό του και το ταλαιπωρημένο καπέλο του. Ο ενθουσιασμός μου γι'αυτή την, πολυαναμενόμενη, συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο ήταν ανάμικτος με ανησυχία, λόγω της φήμης που τον συνόδευε ως απρόσιτου, ένας τρόπος, θεωρώ, να κρατάει σε απόσταση τους δημοσιογράφους και τους φωτογράφους. Η απλότητα και η φυσικότητα του χαιρετισμού του, διέλυσαν τους φόβους μου και με έκαναν να αισθανθώ εντελώς άνετα.
"Προς θεού! Μπρασάϊ," αναφώνησε, "διαθέτεις ένα ορυχείο χρυσού, και εκμεταλλεύεσαι ένα ορυχείο αλατιού! Ποιο είναι το όφελος της απόκρυψης τέτοιων όμορφων πραγμάτων; Δείξτα! Πούλησέ τα!"
Το διαμέρισμα του Πικάσο στη rue de La Boëtie, μια σουίτα τεσσάρων ή πέντε δωματίων, είχε μετατραπεί σε μία αποθήκη μεταχειρισμένων σε συνδυασμό με παλαιοπωλείο, παρά σε ένα ατελιέ. Όλα ήταν επικαλυμμένα με ένα παχύ στρώμα σκόνης. "Εγώ απαγόρευα πάντα σε οποιονδήποτε να καθαρίσει το στούντιό μου," μου έλεγε ο Πικάσο μετά από 10 χρόνια, κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής, όταν είχαμε γίνει πολύ στενοί φίλοι, "γιατί συνήθιζα να βασίζομαι στη σκόνη για προστασία.
...Η σκόνη ήταν ο σύμμαχος μου. Όταν παρατηρούσα ότι εδώ και εκεί η σκόνη είχε εξαφανιστεί, τότε καταλάβαινα αμέσως ότι κάποιος είχε ψάξει τα πράγματα μου."
Έπειτα από κάθε επίσκεψή μου στον Πικάσο, κράταγα μερικές φορές σύντομες σημειώσεις - συχνά, αλίμονο, πάρα πολύ συνοπτικές- αυτών που είχε πει και σχετικά με τα θέματα που είχαμε μιλήσει και τις αποθήκευα σε ένα κουτί. "Πώς είναι δυνατόν," συνήθιζα να αναρωτιέμαι με έκπληξη, ότι "κανένας από τους φίλους του Πικάσο δεν είχε την ιδέα να καταγράψει τις συνομιλίες τους;" Άλλωστε οι περισσότεροι από αυτούς ήταν συγγραφείς και ποιητές. Και όσο γνωρίζω, κανένας από αυτούς δεν μπήκε στον κόπο να καταγράψει τα λόγια του. Οι συζητήσεις του Πικάσο ήταν στο ίδιο επίπεδο με τη δημιουργική ιδιοφυΐα του -γεμάτες με χιούμορ, ευφυολογήματα, λογοπαίγνια, απρόσμενες εικόνες, συγκλονιστικές σιωπές και παρακάμψεις. Αντικατόπτριζε μια βαθιά γνώση των ανθρώπων και των πραγμάτων και μια επίσης βαθιά γνώση της ζωής.
Μιά φορά αφότου είχε αρχίσει για τα καλά ο πόλεμος, ο Πικάσο μου τηλεφώνησε για να μου πει ότι θα επιθυμούσε να με επισκεφτεί. Πέρασε ένα ολόκληρο απόγευμα κοιτάζοντας τις φωτογραφίες μου, ιδιαίτερα εκείνες του υποκόσμου του Παρισιού, τις οποίες δεν δημόσιευσα, ως επί το πλείστον, παρά 40 χρόνια αργότερα, στο βιβλίο μου "Το Μυστικό Παρίσι του Τριάντα". Θέλησε επίσης να δεί τα σχέδια μου. "Προς θεού! Μπρασάϊ," αναφώνησε, "διαθέτεις ένα ορυχείο χρυσού, και εκμεταλλεύεσαι ένα ορυχείο αλατιού! Ποιο είναι το όφελος της απόκρυψης τέτοιων όμορφων πραγμάτων; Δείξτα! Πούλησέ τα!"
(από το βιβλίο The Artists of My Life, by Brassaï ©Brassaï 1982 and ©Viking Press, New York)
Δείτε επίσης:
«Τέχναν ειδότες εκ προτέρων» (I)
«Τέχναν ειδότες εκ προτέρων» (ΙΙΙ)
«Τέχναν ειδότες εκ προτέρων» (IV)
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
© periopton
Επιμέλεια-μετάφραση: Κάππα Λάμδα
