5.3' διάβασμα
...φωτίστηκε - κυριολεκτικά - χάρη στη νέα τεχνολογία
Να λοιπόν και μια είδηση η οποία λοξοδρομεί λίγο από την περιοχή της φωτογραφίας, αλλά δεν εγκαταλείπει τη λεωφόρο της τέχνης της εικόνας και της τεχνολογίας που αναπτύσσεται γύρω απ'αυτήν.
Αφορά ένα μυστήριο -και τη λύση του- που εμπεριέχεται σ'ένα ζωγραφικό πίνακα του Εντγκάρ Ντεγκά με τον τίτλο 'πορτραίτο γυναίκας'(Portrait de Femme) 1876-80, λάδι σε καμβά, συλλογή Εθνικής Πινακοθήκης της Αυστραλίας, και το οποίο αποτελούσε τη μεγάλη πρόκληση για τους ειδικούς επί ένα σχεδόν αιώνα. Επρόκειτο για μία ασαφή εικόνα που διαγραφόταν κάτω από το κυρίως θέμα, ειδικότερα κάτω από το αριστερό μάγουλο του μοντέλου.
 |
| Το "πορτραίτο γυναίκας" όπως φαίνεται σήμερα. Στη μέση το κρυμμένο πορτραίτο περιστραμμένο 180 μοίρες, το οποίο μόλις διακρίνεται χρησιμοποιώντας τις κλασσικές ακτίνες Χ, και δεξιά εικόνα ανακλώμενων υπερύθρων με τις οποίες είναι δυνατόν να γίνει ένα -μερικό- περίγραμμα του προσώπου της κρυμμένης εικόνας, που υποδεικνύεται από μια διακεκομμένη γραμμή. φωτογραφία: National Gallery of Victoriathe Australian Synchrotron |
Η αποκάλυψη της εικόνας έγινε πρόσφατα με την βοήθεια μιας μη επεμβατικής, υψηλής ανάλυσης ακτινοβολίας X-ray. Αυτή η τεχνική χαρτογράφησης επέτρεψε στους ερευνητές να αποκαταστήσουν την αρχική μορφή του κρυμμένου πορτραίτου το οποίο είναι μία άτονη εκδοχή του προσώπου της Έμα Ντομπινί, ένα από τα αγαπημένα μοντέλα του ζωγράφου, η οποία ποζάριζε για τον Ντεγκά και άλλους καλλιτέχνες για περίπου 20 χρόνια. Η ταυτότητα της γυναίκας στο μετέπειτα πορτραίτο, παραμένει άγνωστη.
"Από κάποια άποψη, καταπιαστήκαμε με το να επανεφεύρουμε πάλι τις ακτίνες X για τα έργα ζωγραφικής, δεδομένου ότι η προηγούμενη α/μ τεχνολογία είχε φθάσει πολύ καιρό πριν στα όριά της από την άποψη των πληροφοριών που θα μπορούσε να παράσχει" δήλωσε ο επικεφαλής συντήρησης της πινακοθήκης. "Η συγκεκριμένη τεχνολογία μας παρέχει την ευχέρεια όχι μόνον να κοιτάξουμε κάτω από την επιφάνεια, αλλά και να κατανοήσουμε τη δομή ενός πίνακα αναλύοντάς τον χιλιοστό ανα χιλιοστό. Μπορούμε να αποφανθούμε για τα χρώματα δεδομένου ότι γνωρίζουμε την τεχνική του καλλιτέχνη καθώς και χημικές συγγένειες μεταξύ αγνώστων έργων και έργων που αποδίδονται σ'αυτόν".
Στην περίπτωση του "πορτραίτου γυναίκας", διαπιστώθηκε ότι ο Ντεγκά ξαναζωγράφισε απ'ευθείας πάνω στο πορτραίτο της Ντομπινί, χωρίς ενδιάμεσο στρώμα προετοιμασίας ώστε να διαχωρίσει τα έργα. Επιπλέον, ο ζωγράφος ολοκλήρωσε τον πίνακα της γυναίκας με το μπονέ με σχετικά λεπτά στρώματα χρωστικών, οι οποίες με την παρέλευση του χρόνου χάνουν μέρος της καλυπτικής τους ικανότητας. Ο λόγος για αυτό το φαινόμενο βρίσκεται στον δείκτη διάθλασης του μέσου φυσικού λαδιού, ο οποίος έχει την τάση να αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Ως αποτέλεσμα, οι διαφορές στους δείκτες διάθλασης μεταξύ της χρωστικής και λαδιού γίνονται μικρότερες, οδηγώντας τελικά στη διασπορά λιγότερου φωτός στο μεσόστρωμα χρωστικής, λαδιού. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί μειωμένη αδιαφάνεια.
 |
| Η σάρωση του πίνακα. φωτογραφία: National Gallery of Victoriathe Australian Synchrotron |
Για να σαρωθεί ο πίνακας τοποθετήθηκε σε ένα φορέα, ειδικά κατασκευασμένο για αυτό το σκοπό, στο Synchroton, ένα κέντρο όπου χρησιμοποιεί τεχνολογία επιτάχυνσης για να παράγει ισχυρές ακτίνες Χ και υπέρυθρη ακτινοβολία. Η σάρωση διήρκεσε 33 ώρες με αποτέλεσμα ένα αρχείο 32 μεγαπίξελ του έργου. Αυτού του είδους η απεικόνιση επιτρέπει στους ερευνητές να συμπεράνουν τις βασικές συνθέσεις των ίδιων των στοιχείων - πολλά από τα οποία είναι μέταλλα - κάνοντας δυνατή την ταυτοποίησή τους, όπως επίσης τον εντοπισμό του θέματος, αλλά και την επίτευξη της τεχνητής χρωματικής αναδημιουργίας του διατάσσοντας τα στοιχεία σε στρώματα με πυκνότητες και βάθη τα οποία ανιχνεύθηκαν.
 |
| η διαδικασία αναδημιουργίας των χρωμάτων του καλυμμένου πορτραίτου σύμφωνα με τα ανιχνευθέντα στοιχεία των χρωστικών του υποστρώματος. φωτογραφία: National Gallery of Victoriathe Australian Synchrotron |
Μετά από τρία χρόνια ανάπτυξης η τεχνική αυτή είναι τόσο ακριβής στην ανάλυσή της ώστε είναι εύκολο για τους ερευνητές να καθορίσουν αν τα χημικά στοιχεία σε ένα δεδομένo πίνακα ζωγραφικής ταιριάζουν με αυτά που βρέθηκαν σε άλλα δείγματα έργων του καλλιτέχνη. Γεγονός που επιβεβαίωσε και ο υπεύθυνος συντήρησης: "Ακόμα και αν κάποιος έκανε έναν πίνακα ζωγραφικής που έμοιαζε με το έργο ενός άλλου καλλιτέχνη, χρησιμοποιώντας σαν υλικά αυτά που πιστεύεται ότι είναι ιστορικά ακριβή, θα ήταν αδύνατο για αυτόν να αναπαράγει τη λεπτή χημική λεπτομέρεια των χρωστικών ουσιών, και εύκολο για εμάς να διαπιστώσουμε τη διαφορά".
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
επιμέλεια: Κάππα Λάμδα
© periopton.com
με στοιχεία από theguardian
