9' διάβασμα
Το εισαγωγικό σημείωμα του Michael Hoppen, για την έκθεση τεκμηριωτικής φωτογραφίας που πραγματοποιήθηκε στην ομώνυμη γκαλερί.
Η φωτογραφία ανέκαθεν χρησιμοποιείται για την καταγραφή αποδεικτικών στοιχείων, είτε μέσω της εγκληματολογικής φωτογραφίας είτε μέσω μιας απλής λήψης διακοπών.
 |
| Dr Guillaume Duchenne de Boulogne, Rire faux (ψευδές γέλιο) από το 'Μηχανισμός της ανθρώπινης φυσιογνωμίας', 1854-1856 |
Μέρος της γοητείας της φωτογραφίας συνολικά οφείλεται στο ότι το μέσο έχει τις ρίζες του βαθιά στην παράδοση του ντοκουμέντου. Έχει χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή σκηνών εγκλήματος, δειγμάτων ζωολογίας, της σεληνιακής και της εξερεύνησης του διαστήματος, της φρενολογίας, της μόδας και το σημαντικότερο, της τέχνης και της επιστήμης. Έχει χρησιμοποιηθεί ως «απόδειξη» για απλά πράγματα, όπως οι οικογενειακές διακοπές αλλά ταυτόχρονα και ισότιμα για θηριωδίες που λαμβάνουν χώρα στην παγκόσμια σκηνή. Κάθε σύγχρονος καλλιτέχνης, χρησιμοποιώντας τη φωτογραφία θα πρέπει να αποδεχθεί την αποδεικτική γλώσσα η οποία υπάρχει ενσωματωμένη στο μέσο.
(Η τελευταία φράση αποτελεί ίσως το κρυφό νόημα της έκθεσης, η οποία αφορά την απειλούμενη θέση της τεκμηριωτικής φωτογραφίας στην εποχή της ψηφιακής υπερβολής. Οι φωτογραφίες είναι πλέον πανταχού παρούσες και, όταν μοιράζονται στα κοινωνικά μέσα, είναι συχνά τόσο αποκομμένες από το περιβάλλον τους ώστε να παρουσιάζονται αποστραγγισμένες νοήματος)
Στην έκθεση αυτή στη Michael Hoppen Gallery παρουσιάζεται μια πληθώρα διαφορετικών εικόνων, συμπεριλαμβανομένων έργων του 19ου, 20ου αιώνα καθώς και σύγχρονων έργων τέχνης. Αν και φαινομενικά ανόμοιες αυτές οι εικόνες διαθέτουν κάτι κοινό, μια κοινή βαρύτητα∙ μια βαρύτητα που προέρχεται από την αποδεικτική λειτουργία τους. Πολλές από τις εικόνες είχαν αρχικά ληφθεί για να παρέχουν εμπειρική απόδειξη μιας θεωρίας ή για την καταγραφή ενός γεγονότος. Απομακρυνθείσες από το αρχικό τους πλαίσιο και αποστασιοποιημένες από το χρόνο, δεν δίνουν τόσο πολύ μια απάντηση, μάλλον θέτουν ερωτήματα στον θεατή πάλι από την αρχή.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η πλειοψηφία των φωτογραφιών σε αυτή την έκθεση δεν είχαν ποτέ χαρακτηριστεί ως έργα επιδέξια δημιουργημένα ή εικόνες με αξιόλογη σύνθεση. Όφειλαν να αποδείξουν μια άποψη, να λύσουν ένα μυστήριο ή απλά να ενημερώσουν με σαφήνεια. Την ταυτότητα ενός προσώπου, την θέση ενός κάλυκα, το σχήμα ενός κρανίου ως επιβεβαίωση της εξέλιξης, τον ομοαξονικό φωτισμό ενός όπλου για να εμφανιστεί η στρεβλότητα του κυλίνδρου. Όλες αυτές οι εικόνες έγιναν για να απεικονίσουν μια πραγματικότητα. Ακόμη και η εικόνα με το "σκονάκι" που καλύπτει τους μηρούς μιας Ρωσίδας μαθήτριας παρέχει την -διασκεδαστική- απόδειξη της προσπάθειάς της να αντιγράψει σε ένα διαγώνισμα μαθηματικών. Η εικόνα λήφθηκε ως απόδειξη της παραπτώματος της, αλλά απομονωμένη από το αρχικό της πλαίσιο, όπως συμβαίνει με πολλές από αυτές τις εικόνες, αποκτά μια ομορφιά και σπουδαιότητα ανεξάρτητα από την αρχική της λειτουργία.
 |
| *2- Valery Khristoforov, σκονάκι, σχολή δημοσιογραφίας του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας, 1984, © Valery Khristoforov |
 |
| 3- Sheldon Hine, περίστροφο φωτισμένο ομοαξονικά, c.1950 |
 |
| *4- Melanie Einzig, 11η Σεπτεμβρίου, New York, NY 2001, © Melanie Einzig |
 |
| 5- επιθεωρητής Pagneux, προσωπικό ημερολόγιο του επιθεωρητή Pagneux με Γάλλους εγκληματίες, 1895 - 1904 |
 |
| *6-Takashi Arai -δαγγεροτύπης, μακέτα για μνημείο, Nagasaki Atomic Bomb Museum. © Takashi Arai / Courtesy of PGI |
 |
| 7-Alfredo Jaar, Life Magazine, April 19, 1968, © Alfredo Jaar |
Ο συγκεκριμένος σκοπός τον οποίο εξυπηρετούσαν κάποτε οι περισσότερες από αυτές τις εικόνες, έχει πλέον παρέλθει. Τι κάνει, ως εκ τούτου, αυτές τις ανόμοιες εικόνες, ακόμα, τόσο σημαντικές αλλά και τόσο συλλεκτικές; Αντιλαμβάνεται κάποιος πολύ γρήγορα πόσο ιδιαίτερες είναι μερικές από αυτές, όχι μόνο από μια ενημερωτική σκοπιά, αλλά και αισθητικά. Πολλές είναι μοναδικές και ότι έχουν διατηρηθεί σε καλή κατάσταση, για τις επόμενες γενιές, συχνά είναι αποτέλεσμα καθαρής τύχης. Τα μυαλά που επινόησαν τρόπους για να καταγράψουν αυτά τα τεκμήρια, μερικές φορές απέναντι σε πολιτιστικές ή ακαδημαϊκές αντιξοότητες, ήταν επίσης ένα επίτευγμα. Κοιτάξτε τη διαδοχή του γυμνού άνδρα που βαδίζει από τον Jules Etienne Marée. Αυτή είναι ίσως η πρώτη «gif» στον κόσμο! Αυτό που κατάφερε να κάνει, εξακολουθεί να εφαρμόζεται σήμερα στα κινηματογραφικά ειδικά εφέ. Επίσης, οι φωτογραφίες του Francis Bacon που χρησιμοποιήθηκαν για την δημιουργία μερικών από τους μεγάλους καμβάδες του, θα μπορούσαν να έχουν καταλήξει στον κάδο απορριμμάτων, αλλά παρ'όλα αυτά βρίσκονται εδώ στη διάθεση όλων των θεατών.
 |
| 8-Etienne-Jules Marey, Walking man, circa 1895 (A), © Etienne-Jules Marey (του οποίου οι μελέτες πάνω στην κίνηση, προηγήθηκαν αυτών του γνωστότερου Eadweard Muybridge) |
 |
| 9-Simon Norfolk, καμένες αρχειοθήκες, Iraqi National Archives, Baghdad April 2003 |
 |
| 11- Άγνωστος φωτογράφος, Plutario Fassi (1901-) and Fausto Manfredi (1904-) διάρρηξη στο χρηματοκιβώτιο της Lyon-Allemand τον Νοέμβριο του 1933, τρυπώντας την οροφή. Κλοπή από ένα ζευγάρι αναρχικών. |
 |
| 12-Guy Bourdin, δημιουργία σκηνής εγκλήματος για τις ανάγκες διαφημιστικού των παπουτσιών Charles Jourdan |
 |
| *13-κοντάκτ δυο ανδρών που παλεύουν, New York, from the studio of Francis Bacon, circa 1975. Photograph: Michael Hoppen Gallery |
 |
| 14-στη γραμμή για αναγνώριση, (με καπέλα και χωρίς) 1/5/1933 αγνώστου φωτογράφου |
Επιπρόσθετα ο Michael Hoppen αναφέρει σχετικά με τη συλλογή των έργων ότι: "Ήταν μια μακρά συνεχής διαδικασία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 12 ετών. Αρχίσαμε να ψάχνουμε για το υλικό σε όλους τους τομείς της επιστήμης, των μαθηματικών, της εγκληματολογίας, του στρατού και της αστρονομίας, κάθε εικόνα απαιτείται να περιέχει κάποιο είδος «απόδειξης» είτε εσφαλμένη είτε όχι, με ένα μεγάλο μέρος των εικόνων που εμφανίζονται να μην είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται."
Nota bene
*2- Ο Khristoforov συνάντησε τυχαία το κορίτσι σε ένα πάρκο, καθώς έγραφε στα πόδια της "καθισμένη κάτω από τα δέντρα κοντά στο άγαλμα του Mikhail Lomonosov, του μεγαλύτερου Ρώσου επιστήμονα, ο οποίος έδωσε το όνομα του στο Πανεπιστήμιο". Συμφώνησε να φωτογραφηθούν τα πόδια της υπό δύο προϋποθέσεις: ότι η φωτογραφία θα τραβηχτεί μετά την εξέταση και ότι θα παραμείνει ανώνυμη. Ο Khristoforov συμφώνησε και περίμενε μιάμιση ώρα για την επιστροφή της. Είχε περάσει τις εξετάσεις και δεν εντοπίστηκε ποτέ.
*4- Με έντονη αντίθεση, η 11 Σεπτεμβρίου της Melanie Einzig, Νέα Υόρκη 2001, είναι μια καθηλωτική εικόνα για το πώς η καθημερινή ζωή συνεχίζεται ακόμη και εν μέσω των πιο κατακλυσμικών γεγονότων. Δείχνει έναν υπάλληλο της UPS να συνεχίζει τη δουλειά του στο Μανχάταν στις 9/11, ενώ οι δίδυμοι πύργοι του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου καίγονται στο βάθος.
*6- Ομοίως, μια πρόσφατη εικόνα από τον Takashi Arai αποτελούμενη από πολλές νταγκεροτυπίες ενός σταματημένου ρολογιού χειρός, μια διαδικασία εκτύπωσης η οποία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1839, αλλά αναφέρεται επίσης στην μονόχρωμη φωτογραφία του Shomei Tomatu ενός ρολογιού σπασμένου τη στιγμή που η ατομική βόμβα κατέστρεψε το Ναγκασάκι.
*13- Ένα μεγεθυμένο φύλλο επαφής με δύο άνδρες να παλεύουν με μαγιώ και σκούφιες, φωτογραφίες τραβηγμένες από τον Francis Bacon στη Νέα Υόρκη το 1975, το οποίο βρισκόταν εδώ και χρόνια σε ένα σάκο στη σοφίτα ενός κ Robertson από το Surrey, ο οποίος αποδείχθηκε ότι ήταν ο ηλεκτρολόγος του καλλιτέχνη . ( σε άλλες σακούλες που του δόθηκαν για φύλαξη περιλαμβάνονταν προσωπικά ημερολόγια, εξαργυρωμένες επιταγές, γράμματα και φωτογραφίες διακοπών.) Η φωτογραφία που επισημαίνεται με κόκκινο χρώμα χρησιμοποιήθηκε από τον Μπέικον σαν μοντέλο για να ζωγραφίσει συγκεκριμένα μέρη του σώματος σε κίνηση).
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
επιμέλεια-μετάφραση-προσαρμογή: Κάππα Λάμδα
© periopton
