2' διάβασμα
'Ο άνθρωπος και το κοχύλι'
...[το ανθρώπινο πνεύμα] μόλις διαβλέψει σε ένα προϊόν της φύσης μιαν ευταξία, μια κανονική λειτουργία, μια διάταξη, μορφές προσδιορίσιμες, του είναι αδύνατο να μη βαλθεί να “καταλάβει”, να μην καταφέρει δηλαδή να εκλάβει το αντικείμενο του βλέμματός του, που έχει γίνει πρόβλημα, ως απόρροια ή αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου και προσδιοριστέου ποιείν.
Ακέραιη η ανθρώπινη δράση με το οικείο δυνατόν και αναγκαίον της, τα μέσα της, τα υλικά της, το σκοπό της, συνιστά τον μοναδικό και αναπόδραστο τύπο, βάσει του οποίου πλάθεται κάθε “εξήγηση”. Ό,τι γνωρίζουμε για μας τους ίδιους, για τις πράξεις μας, για τις ορμές μας, για ό,τι ικανοποιεί τα ένστικτά μας και ταιριάζει στη σύστασή μας, οι “δυνάμεις”, ο “χρόνος” και ο “χώρος” που μας είναι προσφυείς, αποτελούν τα διαθέσιμα μέσα μας για να φέρουμε όλα τα πράγματα στα μέτρα μας. Όταν βρεθούμε σε αμηχανία, όταν δηλαδή κάνουμε κατάχρηση της συνήθους ερωτηματοθεσίας μας, ένας βολικά ασαφής λόγος μας συντρέχει, αποκρύπτει την αδυναμία μας∙ και μας επιτρέπει (πράγμα αξιοθαύμαστο) να βρισκόμαστε σε διηνεκή διχοστασία...
"Αυτός ο χορός στις ταράτσες της Ρώμης το 1959. Κανείς δεν θυμάται
το όνομα του φωτογράφου... Το έχω ξεχάσει". Κλαούντια Καρντινάλε
...Η ιδέα του ποιείν είναι η πρώτη και η πιό ανθρώπινη. Το “εξηγείν” δεν είναι παρά η περιγραφή ενός ποιητικού τρόπου∙ δεν είναι τίποτε άλλο παρά το δια της σκέψεως ανα-ποιείν. Το γιατί και το πώς, που είναι μόνον εκφράσεις του τί απαιτεί η ιδέα αυτή, υπεισέρχονται σε κάθε περίσταση, κελεύουν να ικανοποιηθούν πάση θυσία. Η μεταφυσική και η επιστήμη το μόνο που κάνουν είναι να αναπτύσσουν δίχως όρια την απαίτηση αυτή. Τούτη είναι ικανή ακόμη και να μας οδηγήσει να υποκριθούμε άγνοια των όσων γνωρίζουμε, όταν αυτά που γνωρίζουμε δεν περιστέλλονται ευκρινώς σε κάποιο “ξέρω να φτιάχνω”... Εδώ ακριβώς ξαναπιάνουμε τη γνώση στην πηγή της.
Θα βάλω, λοιπόν, σε ενέργεια το τέχνασμα μιας αμφιβολίας∙ και, καθώς περιεργάζομαι το κοχύλι, στο σχήμα του οποίου πιστεύω πως διακρίνω μιαν ορισμένη “φτιαξιά” και κάτι σαν έργο κάποιου χεριού που δεν ενεργεί στην “τύχη”, αναρωτιέμαι: Ποιός το έφτιαξε;
© Κ.Λ.
επιμέλεια: Κάππα Λάμδα
Paul Valéry
'Ο άνθρωπος και το κοχύλι'
μτφρ. Ξενοφών Κομνηνός
εκδόσεις Ίνδικτος
