μετρώντας τον χρόνο

4.3' διάβασμα

Αλίκη: πόσο διαρκεί το ‘πάντα’;
Λαγός: Μερικές φορές... ένα μόλις δευτερόλεπτο.

μερικές φωτογραφίες από την πτυχιακή εργασία της φοιτήτριας του τμήματος Φωτογραφίας του ΠΑ.Δ.Α,
Ελευθερίας Μυλωνά
με θέμα: ‘Διαφημιστική Καμπάνια Ρολογιών’

(επιβλέπων: Κ. Λ.)

η Ελευθερία αναφέρει σχετικά με την εργασία της:

Η μυστηριώδης διάσταση του χρόνου είναι ασύλληπτη για τον ανθρώπινο νου. Ο χρόνος δεν ορίζεται εύκολα. Ένας στερεότυπος ορισμός για το χρόνο είναι "ένα μη χωρικό γραμμικό συνεχές, στο οποίο τα γεγονότα συμβαίνουν με εμφανώς μη αναστρέψιμη τάξη". Πρόκειται για μείζονα έννοια, η οποία λειτουργεί τόσο ως θεμελιώδης οντότητα, όσο και ως σύστημα μέτρησης. Η φιλοσοφία και η επιστήμη ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με το θέμα του χρόνου, καταλήγοντας σε διαφοροποιημένες απόψεις. Ένας από αυτούς είναι ότι ο χρόνος δεν μπορεί να υπάρχει, γιατί δεν υπάρχει κανένα από τα επί μέρους τμήματά του.

Ο Γάλλος φιλόσοφος Ανρί-Λουί Μπεργκσόν θίγει θέματα, που σχετίζονται με το χρόνο και το διαχωρίζει ανάμεσα στο χωροχρόνο και τον καθαρό χρόνο ως εξής: "ο χωροχρόνος είναι ο χρόνος των ρολογιών μας, μία υβριδική έννοια, που προκύπτει από την εισβολή της ιδέας του χώρου στην επικράτεια της καθαρής συνείδησης". Πρόκειται για την εμπειρία του χρόνου, έτσι όπως την οργανώνει ο άνθρωπος στο χώρο, ως ακολουθία χρονικών μονάδων.

Λέγεται ότι, όταν ρώτησαν τον Αϊνστάιν «τι είναι ο χρόνος;», αυτός απάντησε χωρίς περιστροφές: "Ό,τι μετράνε τα ρολόγια μας". Αναμφίβολα, ο χρόνος αποτελεί το πιο σκοτεινό και άπιαστο αντικείμενο της ανθρώπινης σκέψης, πρόκειται όμως για κάτι, που πραγματικά υπάρχει ή είναι ένας βολικός τρόπος να μετράμε ό,τι μεταβάλλεται συνεχώς γύρω μας; επαναλαμβανόμενα;

Η επανάληψη είναι μία ενέργεια, που γίνεται για δεύτερη ή πολλοστή φορά. Πολλά πράγματα γύρω μας έχουν την τάση να επαναλαμβάνονται. Η Γη περιστρέφεται, οι ημέρες έρχονται και ξανά έρχονται, οι μήνες επαναλαμβάνονται μέσα στον κύκλο του χρόνου και οι ώρες διαδέχονται η μία την άλλη, ώσπου να έρθει πάλι η σειρά τους και να φύγουν ξανά∙ σαν μία ροή που δεν έχει τελειωμό. Ο κύκλος επίσης είναι ένα γεωμετρικό σχήμα με πολλούς συμβολισμούς. Ένας από αυτούς είναι ο συμβολισμός της τελειότητας, αλλά και της αιωνιότητας. Δεν υπάρχει σ’ αυτόν ούτε αρχή ούτε τέλος, παρά μόνο μία άπειρη δύναμη, η δύναμη της επανάληψης. Ένα ρολόι έχει παραδοσιακά το σχήμα του κύκλου. Οι δείκτες του κοιτάζουν προς την περιφέρειά του και σχηματίζουν μία συγκεκριμένη ώρα κάθε φορά. Η συνεχής περιστροφή των δεικτών είναι μία επαναλαμβανόμενη κίνηση, που πραγματοποιείται αρκετές φορές μέσα στην ημέρα, μα ακόμα περισσότερο ο λεπτοδείκτης που είναι αναγκασμένος να διαγράφει μία πλήρη περιστροφή κάθε λεπτό.

Η επαναληψιμότητα αυτή λοιπόν, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ρολόι, με ώθησε στην επιλογή ενός επαναλαμβανόμενου μοτίβου στο φόντο της φωτογραφικής μου δουλειάς. Η διαφημιστική καμπάνια ρολογιών, την οποία πραγματεύομαι στην εργασία αυτή, έχει ως σκοπό αφενός την προώθηση προϊόντος στην αγορά και αφετέρου το συμβολισμό της επανάληψης. Με απλά καθημερινά αντικείμενα, που υπάρχουν γύρω μας, θέλησα να συνθέσω ένα ισορροπημένο φόντο για κάθε εικόνα. Κάποια αντικείμενα είχαν από τη φύση τους την επανάληψη, όπως ένα συρμάτινο καλάθι με παχιά πλέξη. Όμως στις περισσότερες εικόνες έπρεπε εγώ να σχηματίσω μία ακολουθία όμοιων πραγμάτων, έτσι ώστε να αποδοθεί το αποτέλεσμα που ήθελα. Μέσα από αυτή τη δουλειά διαπίστωσα κι εγώ την έννοια της επανάληψης και τον τρόπο να δημιουργήσω ενδιαφέρουσες φωτογραφίες, χωρίς τεχνικά εφέ, αλλά με αρκετή φαντασία.