...ευτυχώς για την τέχνη!
 |
| Charles Obach, φωτογραφία αλμπουμίνης του Paul Stabler, carte-de-visite, τέλος δεκαετίας 1870 Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο |
Αυτή η στούντιο φωτογραφία, ενός άντρα μισοκαθισμένου σε μια περίτεχνα διακοσμημένη κασέλα, μπροστά από ένα ζωγραφιστό φόντο, μια sine qua non συνθήκη της εποχής -κήπος με αρχαΐζουσες κολώνες- χαλαρός, με το ένα χέρι στην τσέπη και μ' έναν αέρα αυτοπεποίθησης να κοιτάζει αποφασιστικά τον φωτογραφικό φακό, ανακαλύφθηκε πρόσφατα. Απεικονίζει αυτόν που -εν μέρει- συνέβαλε στην στροφή του Vincent van Gong προς την τέχνη (μετά βέβαια από πολλές διακυμάνσεις). Είναι ο Charles Obach, διευθυντής της γκαλερί Goupil στο Λονδίνο, όπου ο 20χρονος Vincent van Gogh πήγε να εργαστεί ως βοηθός το 1873. Δυστυχώς δεν υπάρχει αντίστοιχη φωτογραφία του Vincent εκείνης της εποχής (δεν υπάρχει εν γένει φωτογραφία του ως ενήλικου∙ μια που κυκλοφορεί ευρέως και φέρεται να τον απεικονίζει σε ηλικία 19 ετών, μάλλον πρέπει ν'αποδοθεί στον αδελφό του Theo.
Vincent van Gogh,
φωτογραφία του Jacobus de Louw,
Χάγη, Ιανουάριος 1873,
Μουσείο Βαν Γκογκ, Άμστερνταμ
(Ίδρυμα Βίνσεντ Βαν Γκογκ)
Η μόνη εξακριβωμένη φωτογραφία του, εντείνει ακόμη περισσότερο το μυστήριο, γιατί τον έχει απαθανατίσει με την πλάτη γυρισμένη στο φακό!
ο Vincent (με την πλάτη στην κάμερα)
και ο φίλος του, Emile Bernard,
καθισμένοι σ’ένα τραπέζι στο Seine at Asnieres
(παρισινό προάστιο) το 1886.
Βλέπετε, ήταν παροιμιώδης η αποστροφή του Vincent για τη φωτογραφική μηχανή (εντάξει, κανείς δεν είναι τέλειος∙ αλλά ειδικά του Vincent, του τα συγχωρούμε όλα!). Έγραψε κάποτε στον αδελφό του Theo με έμφαση ότι: «εξακολουθώ να βρίσκω τις φωτογραφίες τρομακτικές και δεν μου αρέσει να έχω στην κατοχή μου καμία, ειδικά όχι με ανθρώπους που γνωρίζω και αγαπώ». Οι φωτογραφίες, πρόσθεσε, «ξεθωριάζουν πιο γρήγορα από εμάς, ενώ το ζωγραφισμένο πορτρέτο παραμένει για πολλές γενιές».
Ο Obach, το αφεντικό του Βαν Γκογκ στο Λονδίνο, ήταν ένας πολίτης του κόσμου. Γιος ενός ελβετού καλλιτέχνη, του Kaspar Obach, γεννήθηκε στη Στουτγκάρδη το 1841 και είχε ταξιδέψει στο Λονδίνο στις αρχές της δεκαετίας του 1860 για να εργαστεί για τη γκαλερί Goupil, στο Covent Garden, που ανέλαβε ως διευθυντής λίγα χρόνια αργότερα. Αρχικά, ο καλλιτέχνης φαινόταν να εγκλιματίζεται με επιτυχία στη Goupil. Επίσης όταν ο αδελφός του Theo βρήκε επίσης δουλειά στην εταιρεία, ενθουσιασμένος τον συνεχάρη με μια επιστολή λέγοντας: «είναι τόσο καλή επιχείρηση, που όσο περισσότερο χρόνο αποτελείς μέρος της, τόσο πιο ενθουσιώδης γίνεσαι». Αλλά ήταν τότε, που ο καλλιτέχνης εργαζόταν ακόμα στη Χάγη, κερδίζοντας ένα αξιοσέβαστο ποσό το μήνα βοηθώντας στη συσκευασία πινάκων, χαρακτικών και φωτογραφιών. Όταν πήγε να εργαστεί κοντά στον Obach στο Λονδίνο, παραπονέθηκε στον Theo ότι «η επιχείρηση δεν είναι τόσο συναρπαστική όσο το υποκατάστημα της Χάγης».
Αν και αρχικά ο Obach ήταν φιλικός με τον νέο βοηθό του, μετά ένα διάστημα τον αξιολόγησε ως "αδέξιο υπάλληλο, στερούμενο τακτ, και ήταν κακό στην αντιμετώπιση των πελατών" - όπως έγραψε ο ειδικός στον van Gogh Martin Bailey, ανακοινώνοντας την ανακάλυψη της φωτογραφίας του Obach. Σε δύο περιπτώσεις ο Obach φρόντισε ώστε να μεταφερθεί προσωρινά για μερικές εβδομάδες στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στο Παρίσι, με την ελπίδα ότι η αλλαγή θα αποδειχθεί θετική. Αλλά αυτό δεν βελτίωσε τα πράγματα και τον Ιανουάριο του 1876, κατά τη διάρκεια της δεύτερης παραμονής του van Gogh στο Παρίσι, απολύθηκε. Στην πραγματικότητα ήταν ο ιδιοκτήτης της Goupil που τον απέλυσε, αλλά αυτό συνέβη αφού ο Obach είχε αναφέρει την απογοητευτική του απόδοση στο Λονδίνο. Ποιός ξέρει τί θα είχε συμβεί στην δημιουργική πορεία του Vincent, αν δεν είχε ανακόψει αυτή η αρνητική έκθεση την επαγγελματική του εξέλιξη.Όσο για τον Obach, εγκατέλειψε την Gupil το 1884 για να δημιουργήσει τη δική του γκαλερί στο Λονδίνο, την Obach & Co, που ειδικευόταν στους καλλιτέχνες της σχολής Μπαρμπιζόν*1 και της σχολής της Χάγης*2 στα τέλη του 19ου αιώνα. Παρά την αναγκαστική αποχώρησή του από την Goupil, ο van Gogh εξακολουθούσε να διατηρεί κάποια φιλικά αισθήματα απέναντι στο παλιό του αφεντικό και κάποτε είχαν μια σύντομη συνάντηση στη Χάγη το 1881. Μετά την αυτοκτονία του Vincent το 1890, ο Obach έγραψε ένα σημείωμα στον αδελφό του Theo, εκφράζοντας τα "ειλικρινή του συλλυπητήρια σε αυτή την τρομακτική περίπτωση". Ο Obach πέθανε στο Λονδίνο το 1921. (Κ.Λ.)
Nota bene
*1 Η σχολή ζωγραφικής Μπαρμπιζόν, στην ομώνυμη πόλη της Γαλλίας, αναπτύχθηκε κατά τον 19ο αι.
Αντιπροσωπεύει μια ενδιάμεση φάση ανάμεσα στη ρομαντική τοπιογραφία, που εξέφραζε κυρίως ψυχικές καταστάσεις και λογοτεχνικά θέματα, και στην ιμπρεσιονιστική τοπιογραφία, που επιζητούσε τη στιγμιαία απεικόνιση της αντικειμενικής πραγματικότητας. Μερικά από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά αυτού του κινήματος είναι οι τονικές αξίες, το χρώμα, οι χαλαρές πινελιές και η απαλότητα της μορφής.
*2 Η σχολή της Χάγης αναφέρεται σε μια ομάδα καλλιτεχνών που ζούσαν και εργάζονταν στη Χάγη μεταξύ 1860 και 1890. Το έργο τους επηρεάστηκε έντονα από τους ρεαλιστές ζωγράφους της σχολής Μπαρμπιζόν. Οι ζωγράφοι της σχολής της Χάγης χρησιμοποιούσαν γενικά σκοτεινά σχετικά χρώματα, γι 'αυτό και η σχολή της Χάγης ονομάζεται Γκρίζα Σχολή.
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
έρευνα-επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton.com
