6' διάβασμα
ποζάροντας για τον Μοντερνισμό: το μαύρο μοντέλο από τον Μανέ και τον Ματίς μέχρι σήμερα
 |
| Φρεντερίκ Μπαζίλ, νεαρή γυναίκα με Παιώνιες, 1870. © National Gallery of Art, Washington, D.C. |
Η γκαλερί τέχνης Γουάλας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και το Μουσείο Ορσέ στο Παρίσι συνεργάστηκαν και παρουσιάζουν μια διαδοχική έκθεση, με τίτλο 'Posing Modernity: Το μαύρο μοντέλο από τον Μανέ και τον Ματίς μέχρι σήμερα' γι αυτήν της Νέας Υόρκης και 'Το Μαύρο μοντέλο, από τον Ζερικό στον Ματίς' γι'αυτήν που αφορά το Παρίσι. Η έκθεση θα διαρκέσει στη Γουάλας, από τις 24 Οκτωβρίου 2018 έως τις 10 Φεβρουαρίου 2019 και στη συνέχεια θα συνεχιστεί στο Μουσείο Ορσέ, από τις 26 Μαρτίου έως τις 14 Ιουλίου 2019.
Αυτή η έκθεση διερευνά τους μεταβαλλόμενους τρόπους αναπαράστασης της μαύρης φιγούρας ως κεντρικής σημασίας για την ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης. Οι αλληλεπιδράσεις και οι επιρροές των μοντέλων στους ζωγράφους, τους γλύπτες και τους φωτογράφους επισημαίνονται μέσω αρχειακών φωτογραφιών, αλληλογραφίας και ταινιών. Οι καλλιτέχνες που παρουσιάζονται στην έκθεση -από την αυγή αυτής της πρακτικής στο Παρίσι, μέχρι σήμερα- απεικόνισαν μαύρα μοντέλα κατά τρόπο αντίθετο με τις τυπικές αναπαραστάσεις της εποχής. Τα έργα συμπεριλαμβάνουν την ελάχιστα γνωστή, πολυφυλετική πτυχή του περιβάλλοντος κάθε καλλιτέχνη. Καταδεικνύουν ταυτόχρονα την εξελικτική διαδρομή της έγχρωμης παρουσίας από το παρασκήνιο, στο άπλετο φως του προσκηνίου.
Στη Νέα Υόρκη, η παρουσίαση επικεντρώνεται συγκεκριμένα στη μαύρη γυναικεία φιγούρα, ξεκινώντας από τις απεικονίσεις του Εντουάρ Μανέ, της Λορ, στη δεκαετία του 1860, το μοντέλο που ποζάρισε ως υπηρέτρια για τον πίνακα 'Ολυμπία'. Στο Παρίσι, μια ευρύτερη και διευρυμένη επεξεργασία της μαύρης μορφής, θα ξεκινά με πορτρέτα των Μαρί-Γκιγεμίν Μπενουά και Ζαν-Λουί Αντρέ Θεοντόρ Ζερικό στις αρχές του 19ου αιώνα.
 |
| πορτραίτο μιας νέγρας, 1800 © Marie-Guillemine Benoist |
Το Παρίσι στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ήταν μια πόλη σε κίνηση, και επίσης είναι -αναμφισβήτητα- η πιο ολοκληρωμένη στον κόσμο. Καθώς ήταν σχεδόν απαλλαγμένη από το φαινόμενο του ρατσισμού, είχε το μερίδιό της από διάσημες μαύρες και διαφυλετικές παρουσίες, μεταξύ των οποίων και ο Αλέξανδρος Δουμάς, πλούσιος και διάσημος από τα θεατρικά του και από μυθιστορήματα όπως «Οι τρεις Σωματοφύλακες», που δημοσιεύθηκε το 1844.
 |
| Ετιέν Καρζά Αλέξανδρος Δουμάς, 1878 ©Museum of Photography at George Eastman House, Rochester, N.Y.. |
Με την κατάργηση της δουλείας στις γαλλικές αποικίες μετά την Επανάσταση του 1848, ο έγχρωμος πληθυσμός της πόλης άρχισε να αυξάνεται. Οι νεοεισερχόμενοι από τη γαλλική Καραϊβική συχνά εγκαθίσταντο στο βόρειο τμήμα της πόλης, με τις γυναίκες να βιοπορίζονται συνήθως ως υπηρέτριες, εκδιδόμενες, πλανόδιες πωλήτριες ή μοντέλα καλλιτεχνών. Οι μαύρες νταντάδες έγιναν σύμβολο κύρους. Αυτές οι γυναίκες υιοθέτησαν την γαλλική φορεσιά, αλλά κράτησαν τα καλύμματα της κεφαλής τους, που ονομάζονται φουλάρια.
 |
| Εντουάρ Μανέ, παιδιά στους κήπους Tuileries, |
 |
| Ζακ-Εζέν Φεγιέν, το φιλί του μωρού, 1865 |
 |
| Εντουάρ Μανέ, η νέγρα, (πορτραίτο της Λορ), 1863. |
 |
| Τόμας Ίκινς “γυναίκα μοντέλο” (προηγούμενος τίτλος 'La Negresse') circa 1867-69 ©De Young Museum, San Francisco, California |
Και στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι, η έκθεση διερευνά το έργο της ομάδας των ιμπρεσιονιστών της εποχής του Μανέ, συμπεριλαμβανομένων των Φρεντερίκ Μπαζίλ, Εντγκάρ Ντεγκά και του φωτογράφου Ναντάρ και γλυπτών όπως ο Τσαρλς Ανρί Ζοζέφ Κορντιέ και ο Ζαν-Μπατίστ Καρπό. Επίσης παρουσιάζονται πίνακες ζωγραφικής, σχέδια και εκτυπώσεις του Ανρί Ματίς (πριν και μετά τις επισκέψεις του στο Χάρλεμ του 1930).
 |
| Τσαρλς Άλστον, κορίτσι με κόκκινο φόρεμα, 1934. |
 |
| Φελίξ Ναντάρ, πορτραίτο γυναίκας των Αντιλλών, Μαρία. ©Ministère de la Culture, France |
 |
| Εντγκάρ Ντεγκά, η δεσποινίς LaLa στο τσίρκο Fernando, 1879. ©J. Paul Getty Museum, Los Angeles. |
 |
| Εντουάρ Μανέ, 'Ολυμπία', 1863 ©Musée d'Orsay, Paris |
 |
| Φελίξ Ναντάρ, πορτρέτο της ιππέως Σελίκα Λαζέφσκι (1891) ©Ministère de la Culture, France |
Με μια διεπιστημονική προσέγγιση, που επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ της ιστορίας της τέχνης και της ιστορίας των ιδεών, η έκθεση θα μελετήσει τα αισθητικά, πολιτικά, κοινωνικά και φυλετικά ζητήματα καθώς και το πεδίο της φαντασίας. Δηλαδή όλα τα οποία αποκαλύπτονται στην αναπαράσταση των έγχρωμων μορφών στις εικαστικές τέχνες και την κληρονομιά αυτών των απεικονίσεων για διαδοχικές γενιές καλλιτεχνών, από τις προσωπογραφίες των Τσαρλς Άλστον και Ουίλιαμ Χ. Τζόνσον, της περιόδου 'Η Αναγέννηση του Χάρλεμ', και φτάνοντας στους μεταπολεμικούς σύγχρονους και μοντέρνους καλλιτέχνες, από τον Ρομάρε Μπέαρντεν έως σήμερα.
 |
| Λόρα Γουίλερ Ουόρινγκ, Άννα Ουάσιγκτον Ντέρι, 1927. |
 |
| Ουίλιαμ Χ. Τζόνσον, πορτραίτο γυναίκας με άσπρη-μπλε ριγέ μπλούζα, περ. 1940-42. ©Smithsonian American Art Museum |
Σε κάθε περίπτωση, τα μαύρα μοντέλα θέτουν ή εγείρουν το ζήτημα της νεωτερικότητας: τι είναι αυτό, ποιος το κάνει, για ποιό λόγο; Αυτά σκιαγραφούν έντονα το ρόλο του μοντέλου ως συνεργάτη του καλλιτέχνη, σαν διεισδυτικές μετρήσεις του νεωτερισμού, αντικατοπτρίζοντας τις φυλετικές συμπεριφορές τόσο των καλλιτεχνών όσο και της εποχής τους.
 |
| Λι Μίλερ πικ νικ (Νους Ελυάρ, Πολ Ελυάρ, Ρόλαντ Πένροουζ, Μαν Ρέι, και το μοντέλο Άντι Φιντελέν) © Lee Miller Archives |
επιμέλεια-μετάφραση-προσαρμογή: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
