5' διάβασμα
σχετικά με το δακτυλικό αποτύπωμα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που ανακαλύφθηκε σ'ένα από τα -περίπου- 550(!) σχέδια του, τα οποία περιλαμβάνονται στην βασιλική συλλογή της Βρετανίας.
(όχι κι' άσχημα για τον οίκο του Ουίνδσορ!)
 |
| Λεονάρντο ντα Βίντσι Το καρδιαγγειακό σύστημα και τα κύρια όργανα της γυναίκας (Royal Collection Trust © Her Majesty Queen Elizabeth II 2019) |
 |
| η λεπτομέρεια με το αποτύπωμα (Royal Collection Trust © Her Majesty Queen Elizabeth II 2019) |
Ο Άλαν Ντόνιθορν (Alan Donnithorne), πρώην συντηρητής της συλλογής, διαπίστωσε ότι το κοκκινωπό-καφέ μελάνι του αποτυπώματος είναι το ίδιο με εκείνο που χρησιμοποιήθηκε για το σχέδιο, οπότε συμπεραίνεται ότι ο Λεονάρντο "έπιασε το φύλλο με χέρια λερωμένα με μελάνι". Υπάρχει επίσης ένα σημάδι από τον δείκτη του στο πίσω μέρος. Το αποτύπωμα είναι από το αριστερό χέρι του Λεονάρντο, που ως γνωστόν ήταν αριστερόχειρας. Το σχέδιο με το αποτύπωμα φέρει τον τίτλο 'Το Καρδιαγγειακό Σύστημα και τα Κύρια Οργανα της Γυναίκας' (γύρω στο 1509-10).
Παρόλο που έχουν βρεθεί δακτυλικά αποτυπώματα και σε άλλα σχέδια του Λεονάρντο, ο Ντόνιθορν περιγράφει το συγκεκριμένο ως "την πιό πειστική υποψηφιότητα για το αυθεντικό δακτυλικό αποτύπωμά του". Όπως τονίζει επίσης ο Ντόνιθορν δεν επρόκειτο για σκόπιμη πράξη, και πως «συμβάλλει στο να τον καταστήσει πιο προσιτό, να τον φέρει στα μέτρα μας, σαν να μπορούμε να τον δούμε να εργάζεται στο εργαστήριό του».
Πέρα από το γεγονός καθαυτό, η είδηση που εξάπτει, περιέχεται στο συμπέρασμα του υπευθύνου ότι πρόκειται για ένα σύμπτωμα απροσεξίας, μία ακούσια αβλεψία. Θα το περίμενε αυτό κανείς από έναν άνθρωπο τόσο πειθαρχημένο, λεπτολόγο και παρατηρητικό όπως ο Λεονάρντο, τελειώνοντας το εκπληκτικά λεπτομερές σχέδιό του να αδιαφορήσει για την μετέπειτα ευανάγνωστη κατάστασή του; Και μάλιστα το γεγονός αυτό επαναλαμβάνεται σε πολλά σχέδιά του; Κάπως τραβηγμένο δεν νομίζετε; Εκτός και αν πρόκειται για μία εκούσια κρυπτογραφία, μία κατάκρυψη, που γνωστοποιεί με σαφήνεια στους ανευρίσκοντες όχι ένα σύνδρομο μεγαλομανίας, αλλά την παρουσία.
Τί αντιπροσωπεύει λοιπόν ένα δακτυλικό αποτύπωμα; Σαν συλλογική παραδοχή, το αποτύπωμα έχει τοποθετηθεί στο επίκεντρο των ειδοποιών στοιχείων που μας χαρακτηρίζουν ως είδος και είναι αυτό, που μας χαρακτηρίζει ως μονάδες. Αποτελεί μία υπογραφή, ένα κλειδί, έναν κώδικα με διηνεκή -συμπαντική- ισχύ, που επιβεβαιώνει την μοναδικότητα. Μία δήλωση ότι είμαι εγώ, ο εαυτός μου, το όλον. Το αποτύπωμά μου στο χαρτί του χρόνου. Αλλά ταυτόχρονα, ένα άθροισμα μιας σειράς δημιουργούμενων παραλαγών, μερικές καλύτερες απ'αυτές που φανταζόμαστε, άλλες χειρότερες, όλες όμως να συγκλίνουν στην παρακίνηση να ανασυνθέσει ο θεατής-αναγνώστης αυτό που ανασύρει από τις αυλακώσεις του, μία θεώρηση έστω και εμφανίζοντάς την σαν αινιγματικό, ψευδαισθησιακό τεκμήριο.
Αυτό προϋποθέτει μια απαιτητική αναδιάταξη των πλέον αναγωγικών σημείων, συνειδητοποιώντας πως μπορούν να μεταφέρουν ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών. Επιπλέον αυτά τα σημάδια θα μπορούσαν εύκολα να επιβληθούν στον τρόπο μας να βλέπουμε και να γίνουν τόσο πολύ μέρος μας, όπου σταματάμε ενδίδοντας ή σχεδιάζουμε βαθιά προσωπικές και εσωτερικευμένες αφηγήσεις. Η ανάπτυξη αυτών των αφηγήσεων προϋποθέτει την ύπαρξη μιας συγκεκριμένης οπτικής γωνίας, για να ανιχνεύσουμε και επιλέξουμε ποια μέρη είναι σημαντικά γι'αυτό το σκοπό. Και στη συνέχεια να βρούμε έναν τρόπο να αφομοιώσουμε αυτή την πληροφορία στην υπάρχουσα γλώσσα∙ μετά είναι δυνατόν, να δημιουργήσουμε απ'αυτήν μια εικόνα ή μια ιστορία.
Κατασκευάζουμε λοιπόν κάτι που είναι ταυτόχρονα ένα υλικό αφιέρωμα, μια ψυχολογική εκτόνωση -ίσως, αλλά σαφώς μία εκδήλωση του καρτεσιανού δυϊσμού∙ αυτή η ιστορική σταθερά παρέχει ένα εφαλτήριο για την εξερεύνηση της δυνητικής διαστολής μεταξύ του εννοιολογικού και του απτού, του είμαι και του υπήρξα. Ενώ αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, η σχέση μεταξύ των δύο δημιουργεί μια προκλητική και ενδιαφέρουσα γραμμή έρευνας, τόσο στην τέχνη όσο και στη φιλοσοφία, η οποία διερευνά το πώς τα συναισθήματα μπορούν να διαταράξουν αυτή την καρτεσιανή κατανομή του παρελθόντος και ενεστώτος, του είναι και του φαίνεσθαι.
Εν τω μεταξύ η ίδια η μνήμη, με τα όχι και τόσο αυστηρά όρια, παραμένει ανέγγιχτη, όπως το μαργαριτάρι μέσα στο στρείδι. (Κ. Λ.)
επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
