9' διάβασμα
του Παναγιώτη Ηλία
λέκτορα του τμήματος Φωτογραφίας του ΠΑ.Δ.Α
Μετά τη έκθεση του φωτογραφικού χαρτιού ακολουθεί η επεξεργασία του στα διάφορα χηµικά τόσο για να γίνει ορατή η λανθάνουσα εικόνα όσο και να σταθεροποιηθεί .
Η σωστή επεξεργασία του χαρτιού µας προσφέρει µια σωστή φωτογραφία µε όλη την τονική κλίµακα καταγραµµένη, αν φυσικά έχει γίνει σωστή επιλογή του χρόνου και της διαβάθµισης του χαρτιού, αλλά και µια φωτογραφία που αντέχει στο χρόνο.
Το πρώτο στάδιο, αυτό της εµφάνισης, είναι υπεύθυνο για τη καλή καταγραφή της τονικής κλίµακας που περιλαµβάνει τους δυο ακραίους τόνους, δηλαδή το άσπρο και το µαύρο και όλους τους ενδιάµεσους. Οι παράγοντες που επηρεάζουν το στάδιο αυτό είναι οι παρακάτω, χωρίς η σειρά που αναφέρονται να προσδίδει σε άλλους περισσότερη και σε άλλους λιγότερη βαρύτητα.
• Χρόνος Εµφάνισης.
• Θερµοκρασία εµφανιστικού υγρού.
• Συνταγή του εµφανιστή.
• Είδος φωτογραφικού χαρτιού
Σε αυτό το σηµείωµα θα δούµε πώς µπορούµε να υπολογίσουµε το χρόνο εµφάνισης έτσι ώστε να έχουµε σταθερά και προβλέψιµα αποτελέσµατα, κατά την εµφάνιση των χαρτιών χωρίς να χρειάζεται να γνωρίζουµε τη χηµική σύνθεση του εµφανιστή.
Είναι γνωστό ότι εν αντιθέσει µε την εµφάνιση του φιλµ, τα χηµικά που περιέχονται στις λεκάνες για την επεξεργασία του χαρτιού µπορούν να χρησιµοποιηθούν αρκετές φορές, κατά τη διάρκεια µιας εργασιακής µέρας.Αυτό οφείλεται τόσο στη µεγαλύτερη ποσότητα τον δραστικών ουσιών όσο και στα ισχυρότερα αντιοξειδωτικα που περιέχουν. Οι κατασκευαστές αυτών των χηµικών αναγράφουν συνήθως στη συσκευασία ποσά φύλλα χαρτιού µπορούν να εµφανιστούν ανά λίτρο. Όπως είναι λογικό όµως µε τη πάροδο του χρόνου τα συστατικά του εµφανιστικού υγρού αδρανοποιούνται και έτσι είµαστε υποχρεωµένοι να µεταβάλουµε το χρόνο εµφάνισης για να µπορέσουµε να έχουµε σταθερά αποτελέσµατα.
Πολλές φορές θεωρούµε ότι ο έλεγχος του χρόνου εµφάνισης µπορεί να γίνει κάτω από το φως ασφαλείας του σκοτεινού θαλάµου. Αυτό όµως δεν είναι δυνατόν γιατί η αντανακλαστικοτητα της βάσης του χαρτιού είναι πολύ διαφορετική µε τους λαµπτήρες ασφαλείας από αυτήν που έχει όταν κοιτάµε τη φωτογραφία µε φυσικό φωτισµό. Αν θέλαµε να είµαστε λίγο πιο ακριβείς θα λέγαµε ότι τα δοκίµια και τα τυπώµατα θα πρέπει να ελέγχονται µε φωτισµό ίδιο µε αυτό που θα παρουσιασθούν οι τελικές φωτογραφίες.
Αφού δεν είναι δυνατόν να γίνει έλεγχος της τονικότητας της φωτογραφίας µέσα στο σκοτεινό θάλαµο, θα πρέπει να βρούµε ένα παράγοντα που να µας εξασφαλίζει τη σταθερότητα του αποτελέσµατος σε συνάρτηση µε τη παλαιότητα του εµφανιστή και την µικρή µεταβολή της θερµοκρασίας , που ας σηµειωθεί δεν µπορεί να είναι µικρότερη από 15 βαθμούς Κελσίου και µεγαλύτερη από 25 βαθμούς Κελσίου.
Η µέθοδος που θα περιγράψουµε, θυµίζει αρκετά το τρόπο υπολογισµού του χρόνου εµφάνισης µε τη µέθοδο Watkins. Η διαφορά της έγκειται στο ότι δεν είναι, όπως ειπώθηκε και παραπάνω, ανάγκη να γνωρίζουµε τη συνταγή παρασκευής της εµφάνισης.
Περιγραφή της µεθόδου.
Όταν τοποθετούµε το φωτογραφικό χαρτί στον εµφανιστή, παρατηρούµε ότι πρέπει να περάσει κάποιο χρονικό διάστηµα για να παρουσιαστεί ο πρώτος τόνος του γκρι. Σε αυτό το διάστηµα ο εµφανιστής προσπαθεί να εισχωρήσει στην εµουλσιόν και να σχηµατίσει µεταλλικό άργυρο στις λανθάνουσες εικόνες.
Αυτό το χρόνο τον ονοµάζουµε χρόνο διάχυσης.
Μετά τη πάροδο αυτού του χρόνου η εξέλιξη της παρουσίασης των τόνων είναι οµαλή και ανάλογη του. Αυτό συµβαίνει µέχρι να εµφανιστούν όλοι οι τόνοι πάνω στο χαρτί. Μια µικρή παράταση του χρόνου εµφάνισης, µετά την παρουσίαση όλων των τόνων στο φωτογραφικό χαρτί δεν παρουσιάζει καµία ορατή µεταβολή στην τονικότητα του. Συνεπώς δεν είναι καθόλου απαραίτητη και θα µπορούσαµε να πούµε ότι είναι και χρονοβόρα.
Το χρονικό διάστηµα που αρχίζει από τη στιγµή που µπαίνει το χαρτί στον εµφανιστή και τελειώνει µε την ολοκλήρωση της εµφάνισης της φωτογραφίας µπορούµε να τον ονοµάσουµε ολικό χρόνο εµφάνισης. Αφού ορίσαµε τους δυο αυτούς χρόνους, δηλαδή το χρόνο διάχυσης και τον ολικό χρόνο εµφάνισης, θα περιγράψουµε παρακάτω πως υπολογίζουµε τη σταθερά εµφάνισης. Αυτή θα µπορεί να χρησιµοποιηθεί πάντα όταν χρησιµοποιούµε τον ίδιο συνδυασµό φωτογραφικού χαρτιού και εµφανιστή.
Υπολογισµός της σταθεράς εµφάνισης.
Εκθέτουµε ένα φωτογραφικό χαρτί σε διάφορους χρόνους εκτύπωσης όπως ακριβώς κάνουµε δοκιµαστικό για να τυπώσουµε µια φωτογραφία. ∆εν είναι απαραίτητο να τοποθετηθεί αρνητικό στον φορέα του εκτυπωτή. Οι χρόνοι που προτείνονται είναι οι ακόλουθοι και δίνουν στο χαρτί έκθεση κατά 1/2 stop.
(1, 1.5, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 16, 22, 32, 45, 60) sec
Τοποθετούµε το χαρτί στο εµφανιστικό υγρό και σηµειώνουµε τον χρόνο που χρειάζεται για να παρουσιαστεί ο πρώτος γκρι τόνος. Σηµειώνουµε αυτόν τον χρόνο. Έστω ότι αυτός είναι t1.
Συνεχίζουµε τη διαδικασία της εµφάνισης µέχρι να παρουσιαστούν στο χαρτί όλοι οι τόνοι. ∆ηλαδή να θεωρήσουµε ότι η εµφάνιση έχει ολοκληρωθεί. Αυτό µπορεί να γίνει οπτικά στο σκοτεινό θάλαµο, σε αντίθεση µε ότι αναφέρθηκε παραπάνω, γιατί τα όρια των λωρίδων του δοκιµαστικού είναι εντελώς καθορισµένα και το αποτέλεσµα είναι αναµενόµενο. Σηµειώνουµε και αυτόν τον χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η εµφάνιση. Έστω ότι αυτός είναι t. Ο συντελεστής εµφάνισης είναι το πηλίκων των δυο αυτών χρόνων.
∆ηλαδή, ΣΕ= t/t1
Παράδειγµα.
Μετά την εκτύπωση βαπτίζουµε το χαρτί στο εµφανιστικό υγρό και ταυτόχρονα αρχίζουµε να µετράµε το χρόνο. Έστω ότι το πρώτο γκρι παρουσιάζεται µετά από 45 sec. Συνεχίζουµε την εµφάνιση µέχρι να ολοκληρωθεί αυτή και να παρουσιαστούν όλοι οι τόνοι. Έστω ότι αυτό συµβαίνει µετά τη πάροδο 3 min. ∆ηλαδή µετά από 180 sec.
Τότε ο συντελεστής εµφάνισης είναι: ΣΕ=180sec / 45sec= 4.
Κάθε φορά λοιπόν που εµφανίζουµε το συγκεκριµένο τύπο χαρτιού στον συγκεκριµένο εµφανιστή θα πολλαπλασιάζουµε το χρόνο που κάνει να παρουσιαστεί το πρώτο γκρι επί 4 και έτσι υπολογίζουµε τον ολικό χρόνο εµφάνισης.
∆ηλαδή αν το πρώτο γκρι παρουσιαστεί την επόµενη φορά που θα εµφανίσουµε σε 30 sec, επειδή έχει αυξηθεί λίγο η θερµοκρασία, τότε ο ολικός χρόνος που πρέπει να παραµείνει το χαρτί στο εµφανιστικό υγρό είναι: 30sec.4=120sec=2min
Τρόπος υπολογισµού του χρόνου εµφάνισης µε τη µέθοδο Watkins*
Ένας περισσότερο ακριβής τρόπος υπολογισµού του χρόνου εµφάνισης είναι η µέθοδος Watkins.
Αυτή βασίζεται σε έναν συντελεστή, που εξαρτάται από τη αναγωγική δύναµη του εµφανιστικού υλικού.
∆ηλαδή την ικανότητα αναγωγής του εµφανιστικού χηµικού, σε σχέση µε την υδροκινόνη. Ο συντελεστής αυτός είναι ένας καθαρός αριθµός, ο οποίος, πολλαπλασιαζόµενος µε τον χρόνο της επαγωγικής περιόδου, δίνει τον ολικό χρόνο εµφάνισης.
Αυτή είναι η µέθοδος είναι ιδιαίτερα χρήσιµη σε εµφανίστηκα υγρά που έχουµε κατασκευάσει οι ίδιοι, και έτσι µπορούµε εύκολα να υπολογίσουµε την ποσότητα των δραστικών ουσιών στο χηµικό της εµφάνισης.
*Στα 1893 ο Alfred Watkins αντιστοίχισε σε κάθε αναγωγικό υλικό ένα συντελεστή ενεργητικότητας (συντελεστή Watkins) και ονόµασε το σταθµικό µέσο του συνόλου των υλικών αυτών που περιέχει ένα διάλυµα εµφάνισης ολικό συντελεστή . Το γινόµενο του χρόνου διάχυσης επί τον ολικό συντελεστή µας δίνει σαν αποτέλεσµα τον ολικό χρόνο εµφάνισης.
Παράδειγµα
Η εµφάνιση χαρτιών της Kodak D-72 περιέχει 3gr. µετόλ µε συντελεστή 30 και 12gr. υδροκινόνη µε συντελεστή 5 . Αν από τη στιγµή που βαπτιστεί το χαρτί στην εµφάνιση για να παρουσιαστεί το πρώτο γκρι πρέπει να περάσουν 30 sec. ∆ηλαδή ο χρόνος επαγωγής είναι 30sec, να βρεθεί ο συνολικός χρόνος εµφάνισης του χαρτιού. Έχουµε ότι ο σταθµικός µέσος είναι ίσος:
(3gr ∙30ΣW)+(12gr ∙ 5ΣW) / 3gr+12gr = 90+60/15= 10
Συνεπώς ολικός συντελεστής Watkins ( ΣW ) είναι ίσος µε 10
Αφού λοιπόν ο χρόνος επαγωγής είναι ίσος µε 30sec και ο ολικός συντελεστής Watkins είναι ίσος µε 10, τότε ο ολικός χρόνος εµφάνισης είναι ίσος µε: 30sec * 10=300sec=5min
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή του παρόντος
(ολόκληρου ή αποσπασμάτων),
το άρθρο δημοσιεύεται χωρίς τροποποιήσεις
κατόπιν αδείας του συγγραφέα
© periopton.com
