6' διάβασμα
Ακόμη μια φωτογραφία με σημαντικό ενδιαφέρον, καθώς αποτελεί τη μοναδική εικονογραφική μαρτυρία "αυτού που υπήρξε" και αφορά τον προ πολλού κατεστραμμένο(;) πίνακα του Βίνσεντ βαν Γκογκ "ο ζωγράφος στο δρόμο προς την Ταρασκόν".
 |
| Βίνσεντ βαν Γκογκ «ο ζωγράφος στο δρόμο προς την Ταρασκόν» 1888 |
Ο βαν Γκογκ άρχισε να ζωγραφίζει αυτόν τον πίνακα στην Αρλ της Γαλλίας περίπου τον Ιούλιο του 1888, και τον τελείωσε τον Αύγουστο του ιδίου έτους. Σ΄αυτόν απεικονίζεται ο ίδιος ο καλλιτέχνης να φοράει το -γνωστό- ψάθινο καπέλο του, «φορτωμένος με κουτιά, εξοπλισμό, και καμβά, στον ηλιόλουστο δρόμο Ταρασκόν» όπως έγραφε στον αδελφό του Τεό στις 13 Αυγούστου 1888 . Κάτω από τον έντονο ήλιο, κινείται στον δρόμο που περνάει βόρεια από το Κίτρινο Σπίτι στην Αρλ, μέσα στο τοπίο της Προβηγκίας που του άρεσε να ζωγραφίζει. Αυτός ο πίνακας, όπου αναμιγνύονται ψυχρά και θερμά χρώματα, ας σημειωθεί πως είναι ο μόνος που απεικονίζει τον καλλιτέχνη ολόσωμο σε ένα τοπίο (Αν και είχε ζωγραφίσει αρκετές φορές τον εαυτό του, όλα τα έργα αφορούσαν αποκλειστικά αυτοπροσωπογραφίες). Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της σύνθεσης του βαν Γκογκ είναι ότι η σκιά του με μακρύτερο το ένα πόδι φαίνεται πιο δυναμική από τη δική του φιγούρα. Το ραβδί του, ένα φυσικό οπτικό ανάλογο του πινέλου του, δείχνει τη σκιά και έτσι τη «ζωγραφίζει». Οι σκιές, όπως και στη λογοτεχνία, συχνά συμβολίζουν τη σκοτεινή πλευρά της ψυχής ως την εσωτερική, μερικές φορές χαοτική, πηγή δημιουργικότητας.
 |
| «στο δρόμο προς την Ταρασκόν» λεπτομέρεια |
Ο ουρανός είναι κυανοπράσινος, με ένα λευκό σύννεφο να μισοδιακρίνεται στα δεξιά. Στο βάθος, κυπαρίσσια σε πράσινο του κοβαλτίου υψώνονται μπροστά από μεγάλες εκτάσεις λεβάντας και μια οροφή μοιράζεται το χρώμα της σιένας με τα χείλη, τη μύτη, το σακίδιο και το μπαστούνι του ζωγράφου. Το ίδιο χρώμα εφαρμόζει και σε μερικά σημεία στο λιθόστρωτο και στους κορμούς δέντρων που οριοθετούν το δρόμο. Τα γνώριμα πράσινα μάτια κοιτάζουν έντονα προς τον θεατή μπροστά από ένα διαγώνιο πεδίο πράσινου που περιβάλλεται από ένα χωράφι με κίτρινο σιτάρι.
Το 1912 , το έργο "ο ζωγράφος στο δρόμο προς την Ταρασκόν" αγοράστηκε από το μουσείο Κάιζερ Φρίντριχ (τώρα Πολιτιστικό Ιστορικό Μουσείο) του Μαγδεμβούργου, καθιστώντας το ένα από τα πρώτα έργα του βαν Γκογκ που μπήκε σε μια δημόσια συλλογή.
Παραδόξως, φωτογραφήθηκε έγχρωμο τη δεκαετία του 1930, αντικατοπτρίζοντας ίσως έτσι τη σημασία του και έκτοτε διασώζεται μόνο ως αντίγραφο των φωτογραφιών που λήφθηκαν. Στη πορεία, αν και πολλά από τα έργα του βαν Γκογκ που υπήρχαν σε γερμανικά μουσεία εκποιήθηκαν από τους Ναζί ως «εκφυλισμένα», αυτό διέφυγε από αυτή τη μοίρα. Στη διάρκεια του πολέμου φοβούμενοι τον βρετανικό βομβαρδισμό, περισσότεροι από 400 πίνακες του μουσείου μεταφέρθηκαν κρυφά σε ένα ορυχείο αλατιού στα περίχωρα του Στάσφουρτ, 30 χιλιόμετρα νότια του Μαγδεμβούργου. Εκεί αποθηκεύτηκαν σε βάθος 460 μέτρων (μεταξύ των σηράγγων έξι και επτά). Η εκκένωση αποδείχθηκε συνετή απόφαση καθώς οι βόμβες κατέστρεψαν μέρος του μουσείου τον Ιανουάριο του 1945.
Οι Αμερικανοί στρατιώτες έφτασαν στο Στάσφουρτ το μεσημέρι στις 12 Απριλίου. Στη συνέχεια δύο ύποπτες πυρκαγιές ξέσπασαν στο χώρο όπου βρισκόταν αποθηκευμένη η συλλογή του μουσείου, η πρώτη λίγες ώρες μετά την άφιξή τους και η δεύτερη στις 30 Απριλίου.
 |
| καρτ ποστάλ από το ορυχείο Berlepsch σε βάθος 400 μέτρων και σε απόσταση 2 χιλιομέτρων από το χώρο αποθήκευσης των έργων |
Οι πυρκαγιές πιθανόν να ήταν εμπρησμοί, ίσως για να συγκαλύψουν τη λεηλασία των πιο σημαντικών έργων τέχνης. Υπάρχουν αρκετά πειστικά στοιχεία που δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς δύο αντικείμενα που καταγράφηκαν ως αποθηκευμένα στο ορυχείο, ένα χειρόγραφο του Μαρτίνου Λούθηρου και ένας πίνακας του Καρλ Χάνσενπφλουγκ, εμφανίστηκαν αργότερα μετά την λήξη του πολέμου, όπως επίσης μερικά σχέδια, γλυπτά και βιβλία.
Ταυτόχρονα ενδιαφέρον παρουσιάζει και το πλαίσιο του πίνακα, που κατασκευάστηκε ειδικά για αυτόν μετά την απόκτησή του από το μουσείο (έως τότε εκτίθετο με ένα συμβατικό πλαίσιο).
 |
| Από την έκθεση του 1912 στο Σόντερμπουργκ, Κολωνία. Ο πίνακας του βαν Γκογκ στον κόκκινο κύκλο © Rheinisches Bildarchiv Köln |
 |
| «ο ζωγράφος στο δρόμο προς την Ταρασκόν» με μέρος από το πλαίσιο του μουσείου γυάλινο αρνητικό από το 1920 © Kulturhistorisches Museum Magdeburg |
Υπάρχει και αυτό αποτυπωμένο στις φωτογραφίες του πίνακα, αλλά ελλιπώς γιατί -όπως είναι φυσικό- ο φωτογράφος ενδιαφέρθηκε αποκλειστικά για το έργο. Οι ειδικοί συμφωνούν πως επρόκειτο για μια επίχρυση κορνίζα με διακοσμητικά στις γωνίες, που θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν στυλιζαρισμένους ηλίανθους. Οι κυματοειδείς γραμμές θυμίζουν τα ανεμοδαρμένα σιταροχώραφα του Βαν Γκογκ ή τους συχνά ταραχώδεις ουρανούς του. Η παρουσίαση του πίνακα με αυτό το πλαίσιο, τονίζει ίσως το γεγονός πως ο Βαν Γκογκ θεωρούνταν τη δεκαετία του 1910 ως ένας πραγματικά επαναστατικός καλλιτέχνης. Τιμήθηκε λοιπόν, κατά κάποιο τρόπο, ως ένας σεβαστός καλλιτέχνης με αυτό το επίχρυσο πολυτελές πλαίσιο, αλλά σε ένα πολύ μοντέρνο ιδίωμα. (Κ. Λ.)
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση του παρόντος άρθρου
(ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
