5' διάβασμα
Οι κομψοί άνδρες και γυναίκες της Κινσάσα και της Μπραζαβίλ
 |
| από αριστερά: η Ζαν Μαρί, 52 ετών, ο Οκιλί, 10 ετών, Brazzaville. Η Ζουντίθ, 39 ετών, στην Brazzaville. © Tariq Zaidi |
"Οι λευκοί εφηύραν τα ρούχα, αλλά εμείς κάνουμε τέχνη από αυτά."
Papa Wemba, 1949–2016,
τραγουδιστής και είδωλο μόδας που εκλαΐκευσε το Sape
Κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό το βιβλίο του Βρετανού φωτογράφου Ταρίκ Ζαϊντί με τίτλο: "Sapeurs. Ladies & Gentlemen of the Congo", το οποίο έρχεται να προστεθεί στον κατάλογο παρουσίασης αυτής της ενδυματολογικής εξτραβαγκάνζας, μετά τα βιβλία του Ιταλού Φραντσέσκο Τζιούστι: "SAPE" και του συμπατριώτη του Ντανιέλ Ταμάνι: "The Gentlemen of Bacongo" . Σ' αυτά περιέχονται φωτογραφίες από γυναίκες και άνδρες που είναι οπαδοί του Λα Σαπ (La Sape), μιας υποκουλτούρας της μόδας που απαντάται στις πόλεις Κινσάσα & Μπραζαβίλ του Κονγκό.
 |
| Parfait le Bodeur © Francesco Giusti |
Το Λα Σαπ, αποτελεί τη σύντμηση του Société des Ambianceurs et des Personnes Élégantes (Συντροφιά των Ψυχαγωγών και Κομψών Ατόμων). Επίσης, η λέξη 'σαπ' στη γαλλική αργκό σημαίνει ρούχα και αντίστοιχα 'σαπέ' ντυμένος. Οι οπαδοί της είναι γνωστοί ως Σαπέρ (Sapeurs) - Σαπέζ (Sapeuses) για τις γυναίκες.
Σε αυτές τις εντυπωσιακές πράγματι εικόνες, οι φωτογράφοι αποτυπώνουν πτυχές ενός πληθωρικού αφρικανικού δανδισμού, ο οποίος αντανακλά τη σημασία της αισθητικής ως βασικής ανθρώπινης ανάγκης και της μόδας ως χώρου υπέρβασης, όχι μόνο όσον αφορά τον σχεδιασμό αλλά και τις ποικίλες και ευρηματικές χρήσεις της.
 |
| © Tariq Zaidi |
 |
| © Daniele Tamagni |
Η προέλευση του κινήματος Λα Σαπ μπορεί να εντοπιστεί από την εποχή που έφτασαν οι πρώτοι Γάλλοι άποικοι. Έφεραν μαζί τους την περίφημη αίσθηση της μόδας τους και ενέπνευσαν τους ντόπιους που προσπάθησαν να υιοθετήσουν και να μιμηθούν τη γαλλική και τα βελγική ένδυση, καθώς θεωρούσαν τον λευκό άνδρα πολύ πιο κομψό και μορφωμένο από αυτούς. Το 1922 ο Αντρέ Ματσουά ήταν ο πρώτος ντόπιος που ταξίδεψε στο Παρίσι και επέστρεψε ντυμένος ως γνήσιος Γάλλος τζέντλεμαν.
Όσοι εργάζονταν σαν υπηρετικό προσωπικό, απέρριψαν τα μεταχειρισμένα ρούχα των αφεντικών τους και έγιναν προκλητικοί καταναλωτές, ξοδεύοντας τους πενιχρούς μηνιαίους μισθούς τους για να αποκτήσουν τις τελευταίες υπερβολικές μόδες από το Παρίσι. Να σημειωθεί εδώ, πως το Κονγκό είναι μια από τις φτωχότερες περιοχές του κόσμου και έτσι, με την πρώτη ματιά, οι οπαδοί του Λα Σαπ είναι ένα ασυνήθιστο θέαμα. Ντυμένοι με φανταχτερά ρούχα 2.000 δολαρίων με παπιγιόν, καπέλα και ομπρέλες, επιδεικνύουν τα αποκτήματά τους σε χωματόδρομους με θερμοκρασία 40 βαθμών. Το ακαθάριστο εθνικό κατά κεφαλήν εισόδημα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ήταν 900 $ το 2018, γεγονός που καθιστά απαγορευτική την αγορά ενός ζευγαριού παπουτσιών από δέρμα κροκόδειλου αξίας 1.300 $. Οι περισσότεροι από αυτούς δανείζουν τα ρούχα τους για τα προς το ζην (η ενοικίαση ενός επώνυμου κουστουμιού κοστίζει περίπου 25 δολάρια/ημέρα), ενώ όσοι ταξιδεύουν στην Ευρώπη φέρνουν τις τελευταίες επώνυμες δημιουργίες και τις πωλούν με μικρό κέρδος.
 |
| Nino, 31 ετών, Brazzaville. © Tariq Zaidi |
 |
| Djo' Balard © Francesco Giusti |
 |
| Pariny Demi Poutou © Francesco Giusti |
 |
| Έντο, 35 ετών, Kinshasa. © Tariq Zaidi |
 |
| Αρλ, 33 ετών, Brazzaville © Tariq Zaidi |
 |
| Σερζ, 39 ετών, Brazzaville. © Tariq Zaidi |
 |
| Lalhande 'The Young' © Daniele Tamagni |
Και όμως, οι περισσότεροι που υιοθετούν αυτή την στάση ζωής, είναι άνθρωποι του μεροκάματου και θα κάνουν οικονομία για χρόνια ή θα δανειστούν τεράστια ποσά για να χρηματοδοτήσουν τις πολυτελείς γκαρνταρόμπες τους. Οι ίδιοι που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, δεν έχουν καν τρεχούμενο νερό, μόλις ντυθούν μεταμορφώνονται σε ανέμελους δανδήδες. Όταν βγαίνουν στο δρόμο αντιμετωπίζονται σαν αστέρια της ροκ, τα κεφάλια γυρίζουν, φέρνουν ένα αέρα «joie de vivre» στις κοινότητές τους και αψηφούν τις υπάρχουσες βιοτικές συνθήκες.
Εκτός από τα ρούχα, τα αξεσουάρ είτε πρόκειται για γυαλιά είτε για παπιγιόν, είναι είναι πολύ σημαντικά για τον σαπέρ, ξεχωρίζοντάς τον από το λιγότερο ενδυματολογικά μυημένο πλήθος.
 |
| Fidele © Francesco Giusti |
 |
| Mabios de M'paka' © Francesco Giusti |
 |
| Wara' Willy © Francesco Giusti |
 |
| Μαρί Ζαν, Brazzaville. © Tariq Zaidi |
 |
| Μπλέιζερ Ματσοκότα © Tariq Zaidi |
 |
| Αρμέλ, 46 ετών, Brazzaville. © Tariq Zaidi |
Το κίνημα ενσαρκώνει την κομψότητα στο στιλ και τους τρόπους των προκατόχων, των αποικιοκρατών δανδήδων. Πλούσιας υφής υφάσματα, ζωντανά χρώματα και τολμηρές δηλώσεις μόδας, όλα με φόντο την έντονη φτώχεια. Η αντιπαράθεση μιας τέτοιας κραυγαλέας κομψότητας στη μέση γεμάτων σκουπιδιών δρόμων και τσίγκινων καλυβών καλυμμένων με στρώματα σκόνης και βρωμιάς και η συνύπαρξη με κατσίκες αποτελεί μια σκληρή αν όχι σουρεαλιστική αντίθεση.
 |
| © Tariq Zaidi |
 |
| Μαξίμ, 43 ετών, Brazzaville. © Tariq Zaidi |
Ο Ταρίκ Ζαϊντί σημειώνει πως: "το Λα Σαπ είναι ένα κίνημα που εξελίσσεται συνεχώς, καθώς οι νέοι στερημένοι δικαιωμάτων, χρησιμοποιούν τη μόδα ως τρόπο για να μεταφέρουν το έθνος τους από τις αναπτυσσόμενες χώρες σε ένα πιο ελπιδοφόρο κοσμοπολίτικο μέλλον".
 |
| Ελί, 45 ετών, Brazzaville. © Tariq Zaidi |
 |
| The Playboys of Bacongo © Daniele Tamagni |
Τώρα πώς σε μια χώρα κατακερματισμένη από την αποικιοκρατία, διαβρωμένη από τη διαφθορά, τον εμφύλιο πόλεμο, τη φτώχεια και τη μισαλλοδοξία, οι Σαπέρ φαντάζονται ότι μπορούν να βοηθήσουν στην επανόρθωση των αντιπαραθέσεων, μόνο με την εμμονική τους προσήλωση στη μόδα και τον αληθινά ευγενή, αστικό κώδικα συμπεριφοράς τους, είναι απορίας άξιο. (Κ.Λ.)
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση του παρόντος άρθρου
(ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
έρευνα-επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
