7' διάβασμα
...μια φωτογράφιση που προβληματίζει
"κινούμενη
στο όριο του -σημερινού- πολιτικώς ορθού, χρησιμοποιεί ένα ανοίκειο
εικονογραφικό λεξιλόγιο -σύμφωνα με τα κοινώς αποδεκτά,
υπαινίσσεται το παράλογο και αφύσικο μιας πολεμικής σύρραξης και
υπενθυμίζει πως ο πόλεμος δεν είναι σαν ένα παιχνίδι των παιδιών που
όταν τελειώσει, γυρνάνε όλοι σπίτι τους ευχαριστημένοι και αλώβητοι."
Ο Λεόν Ζιμπέλ, αν και όχι τόσο γνωστός όσο οι σύγχρονοί του Ατζέ και Λαρτίγκ, ήταν ένας δραστήριος και καινοτόμος φωτογράφος, ένας ερευνητής, ένας πρόδρομος της φωτογραφίας.
 |
| Λεόν Ζιμπέλ αυτοπορτραίτο |
Πειραματίστηκε με την προοπτική, δημιούργησε αυτοπροσωπογραφίες χρησιμοποιώντας παραμορφωτικούς καθρέφτες και πειραματίστηκε με τη νυχτερινή φωτογραφία. Σε μια αεροπορική επίδειξη στο Μπετενί τον Αύγουστο του 1909, ο Ζιμπέλ ανέβηκε με ένα αερόστατο για να φωτογραφίσει τα πλήθη από κάτω, πρωτοπορώντας έτσι στην αεροφωτογράφιση. Άνθρωπος της εποχής του, πραγματοποίησε τις πρώτες φωτογραφίες του το 1897. Από το 1904 οι εικόνες του που δημοσιεύονταν στο πιο διάσημο γαλλικό έντυπο της εποχής: L'Illustration.
Ο εικονογραφημένος τύπος τότε ανθεί χάρη στη σημαντική εφεύρεση της φωτολιθογραφίας που επιτρέπει την ενσωμάτωση των εικόνων κατά τη διαδικασία της εκτύπωσης. Περισσότερο ρεαλιστικές και πιο πληροφοριακές, οι φωτογραφίες αντικαθιστούν τα σχέδια. Ανθρωπος επίσης της νεωτερικότητας, ο Λεόν Ζιμπέλ δεν ασκεί απλώς φωτοειδησεογραφία (εκθέτοντας τα πραγματικά περιστατικά), ενδιαφέρεται ακόμη για τις τεχνικές και ερευνά σε βάθος τις καινοτομίες όπως αυτή του αυτόχρωμου, η οποία εφευρέθηκε από τον Λουί και Ωγκύστ Λυμιέρ, και η οποία ικανοποίησε την επιθυμία τους να αποτυπώσουν έναν έγχρωμο κόσμο. Και είναι αυτό το πρωτοποριακό του έργο στην έγχρωμη φωτογραφία για το οποίο είναι περισσότερο γνωστός. Περιορισμένος από τον απαιτούμενο μεγάλο χρόνο έκθεσης, ο Ζιμπέλ χρησιμοποίησε τη διαδικασία για να φωτογραφίσει νεκρές φύσεις και τοπία. Με τη βοήθεια του συναδέλφου του Φερνάντ Μονπιλάρ, ο Ζιμπέλ τροποποίησε τις πλάκες για να παράγει "στιγμιαίες" έγχρωμες εικόνες. Χάρη στα έργα του, ο Ζιμπέλ ήταν ο μόνος φωτογράφος που κατάφερε να απαθανατίσει έγχρωμες σκηνές της καθημερινής ζωής κατά τη διάρκεια της Μπελ Επόκ.
Αλλά ο Λεόν Ζιμπέλ δεν είναι μόνο ένας μεγάλος καινοτόμος, λαμβάνει υπ'όψιν του τα σημεία των καιρών επίσης, έχει επίγνωση των τάσεων της εποχής του και την επιθυμία να εκφράσει τη νεωτερικότητα. Οι εικόνες του σε ασπρόμαυρο ή έγχρωμο δείχνουν την απόρριψη του για το συνηθισμένο και το τετριμμένο, την αναζήτησή του για το πρωτότυπο.
Παρ' όλα αυτά αποτελεί παραδοξότητα η απόφασή του να σκηνοθετήσει παιδιά να «παίζουν» πόλεμο τη στιγμή ακριβώς που οι μεγάλοι πολεμούσαν στα χαρακώματα, τους οποίους, σημειωτέον, είχε καταγράψει φωτογραφικά στα χαρακώματα του Δυτικού μετώπου (μαζί με τα εργοστάσια πυρομαχικών).
 |
| Γάλλοι στρατιώτες, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| Γάλλοι στρατιώτες στα χαρακώματα, 1915 © Société française de Photographie |
Αυτό προέκυψε μια Κυριακή του Αυγούστου του 1915, μετά από μια συνάντηση που είχε στην οδό Γκρενετά, στην καρδιά του Παρισιού, με μια ομάδα παιδιών που έπαιζαν με αυτοσχέδια όπλα. Συνεπαρμένος από αυτό το αλληγορικό θέαμα, ο φωτογράφος αποφασίζει να παίξει το παιχνίδι τους. Δημιουργεί ένα οπλοστάσιο εκ των ενόντων, το οποίο όμως εξυπηρετεί μια χαρά τη δημιουργία της ψευδαίσθησης.
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| γυάλινη πλάκα βρωμιούχου αργύρου, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| γυάλινη πλάκα βρωμιούχου αργύρου, 1915 © Société française de Photographie |
Σε ημερολογιακές σημειώσεις που γράφτηκαν εκ των υστέρων: «Ο στρατός μου είχε μόλις σχηματιστεί και μια στρατιωτική τελετή πραγματοποιήθηκε με την παρουσίαση των λαβάρων σύμφωνα με την παράδοση", γράφει ο φωτογράφος από το Στρασβούργο, του οποίου η οικογένεια έπρεπε να εγκαταλείψει την Αλσατία λόγω της προσάρτησής της από τη Γερμανία. Όλοι οι ελιγμοί του στρατού της οδού Γκρενετά καταγράφηκαν διαδοχικά σε ασπρόμαυρο και σε αυτόχρωμες πλάκες.
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| γυάλινη πλάκα βρωμιούχου αργύρου, 1915 © Société française de Photographie |
 |
| γυάλινη πλάκα βρωμιούχου αργύρου, 1915 © Société française de Photographie |
Περιγράφει επίσης τον ενθουσιασμό της γειτονιάς για αυτά τα πλάνα που επαναλήφθηκαν πολλές Κυριακές, την πρόθυμη συμμετοχή των περιοίκων, με την κατασκευή των κοστουμιών και των αξεσουάρ που είναι απαραίτητα για την ρεαλισμό αυτών των θεατρικών αναπαραστάσεων της πραγματικότητας. Σε ένα κεφάλαιο με τίτλο «Ο στρατός της οδού Γκρενετά», θυμίζει, με χιούμορ, τις «αστείες σκηνές», «το απαιτούμενο τραγικό ντεκόρ», «Ο Πεπέτ (που έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ντυμένος στα κόκκινα), διάσημος αεροπόρος, ιππότης. της Λεγεώνας της Τιμής, στο γρήγορο μονοπλάνο του (το οποίο κρέμεται από ένα φανοστάτη) καταδιώκοντας το εχθρικό αεροπλάνο"...
 |
| 'ο Πεπέτ πιλότος' συνδυασμός δυο λήψεων γυάλινη πλάκα βρωμιούχου αργύρου, 1915 © Société française de Photographie |
Και σε αυτό το ημερολόγιο, ζωγραφίζει ορισμένες σκηνές, συμπεριλαμβανομένης αυτής που γνώρισε τη μεγαλύτερη επιτυχία, με τον δυσοίωνο τίτλο η εκτέλεση ενός «Φριτς». Ο Λεόν Ζιμπέλ φωτογραφίζει ορισμένα «θέματα» σε ένα κτίριο που κατεδαφίζεται, παραπέμποντας έτσι σε ρεαλιστικά χαρακώματα.
 |
| σχέδιο από το ημερολόγιο του φωτογράφου, © Société française de Photographie |
 |
| σχέδιο από το ημερολόγιο του φωτογράφου, © Société française de Photographie |
Οι αυτόχρωμες εικόνες του σε αυτά τα σκηνοθετημένα ταμπλό είναι τόσο αθώες όσο και γνώριμες και ενίοτε ενοχλητικές, αντανακλώντας την πραγματικότητα. Βέβαια δεν απεικονίζεται σ' αυτές το αποτρόπαιον του θανάτου, αλλά αναπαριστώνται σ' αυτά τα στιγμιότυπα το θάρρος, ο ηρωϊσμός, η δόξα. Εν τούτοις ασκούν μια παράξενη γοητεία. Φαίνονται, παρά το μικρό τους μέγεθος ( 9x12 εκ. ) και τον κόσμο που παραπέμπουν, να είναι περίεργες μυθοπλασίες από τις πρωτοποριακές μέρες της δημιουργίας εικόνων.
 |
| autochrome, 1915 © Société française de Photographie |
Κάθε Κυριακή, στο τέλος της δράσης της ημέρας, ο Ζιμπέλ μοίραζε γλυκά στα κουρασμένα από τη μάχη στρατεύματά του. Νικητές και ηττημένοι συγκεντρώνονταν γύρω του αποθεώνοντας τον φωτογράφο.
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
έρευνα-επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
