8' διάβασμα
"Πριν από αυτό δεν νομίζω ότι είχα μια σαφή εικόνα για το τι θα σήμαινε να είσαι φωτογράφος. Ήταν μια τυχαία συνάντηση, όπως το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς μου"
 |
| Lena After the Rain, Barton, Vermont, 1974 © Susan Meiselas / Magnum Photos |
Η Σούζαν Μάισελας, μία 24χρονη άπειρη -τότε- φωτογράφος (μετέπειτα μέλος του πρακτορείου Μάγκνουμ), σήκωσε τυχαία το παραβάν και εμείς ακολουθώντας την -ως θεατές του έργου της, περάσαμε μαζί της στην αμερικανική ενδοχώρα. Όχι αυτή που σκιαγραφούμε στο μυαλό μας κατά το δοκούν με στερεοτυπικά μυθοπλαστικά χαρακτηριστικά, την περιπετειώδη και θαυμαστή, αλλά την άλλη... την αμείλικτη, την αδιασάφητη και απρόβλεπτη. Η ενδοχώρα των μικρών πόλεων, της ανίας, της ανέχειας, των πανηγυριών. Η τέντα που στήνεται για να φιλοξενήσει το περίεργο και το αλλιώτικο όχι όμως σαν αθώο ψέμα ενός imaginarium πασπαλισμένο με τη χρυσόσκονη της ψευδαίσθησης, αλλά μιας αναντίρρητα προκλητικής πράξης, ενός ευτελούς δούναι και λαβείν. Αποτέλεσμα αυτής της διαδρομής υπήρξε η ενότητα 'Carnival Strippers'∙ μια ριζοσπαστική ματιά στα παρασκήνια του κόσμου του στριπτίζ, περιφερόμενου στα πανηγύρια μικρών πόλεων που καταγράφηκε κατά τη διάρκεια τριών διαδοχικών καλοκαιριών, τη στιγμή ακριβώς που το γυναικείο κίνημα άρχιζε να κερδίζει έδαφος. ΄Ηταν το 1972.
 |
| Stage Show at Casa del Rio, Tunbridge, Vermont, September 1975 © Susan Meiselas | Magnum Photos |
«Νομίζω ότι στην πραγματικότητα ήταν η καθοριστική στιγμή για μένα", λέει η Μεϊσέλας σχετικά με τη συνάντησή της με τις στριπτιζέζ των πανηγυριών, ενώ ακολουθούσε περιοδεύοντες θιάσους τσίρκων κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών της. "Πριν από αυτό δεν νομίζω ότι είχα μια σαφή εικόνα για το τι θα σήμαινε να είσαι φωτογράφος. Ήταν μια τυχαία συνάντηση, όπως το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς μου". Η αφορμή που πυροδότησε την περιέργειά της υπήρξε μια από τις πρώτες φωτογραφίες που τράβηξε 'η Λένα σαν κράχτης' ('Lena on the Bally Box') – δείχνοντας μια νεαρή, ελάχιστα ντυμένη γυναίκα να ποζάρει επάνω σε ένα σταντ, φαινομενικά αγνοώντας τα βλέμματα των ανδρών που την περιβάλλουν, κοιτάζοντας ευθεία μπροστά με μια αποστασιοποιημένη έκφραση. «[Εκείνη τη στιγμή] όλα απέκτησαν νόημα... Απλώς ένιωσα να έλκομαι, ...πρέπει να μάθω περισσότερα», ανέφερε σχετικά, στη διάρκεια μιας διάλεξης που έδωσε στο MoMA. «Προέκυψαν τόσα πολλά θέματα για μένα κοιτάζοντας τη γυναίκα [που αργότερα θα ήξερα ως] Λένα.
 |
| 'Lena on the Bally Box', Essex Junction, Vermont, USA, 1973 © Susan Meiselas-Magnum Photos |
Η ιδέα της προβολής ενός ημίγυμνου σώματος για να προσελκύσει ένα ανδρικό βλέμμα ήταν εντελώς αντίθετη με την αίσθηση της κουλτούρας μου – με αυτό που ήθελα για τον εαυτό μου – έτσι με γοήτευαν οι γυναίκες που επέλεγαν να το κάνουν αυτό... Οι φεμινίστριες εκείνης της περιόδου έβλεπαν τις παραστάσεις των κοριτσιών ως πράξεις εκμετάλλευσης που θα έπρεπε να καταργηθούν, κι έτσι βρέθηκα στη θέση να νιώσω ότι αυτές οι φωνές πρέπει να ακουστούν, θα πρέπει να αυτοπροσδιοριστούν ως προς το ποιές είναι, τί ήταν αυτό που τις παρακίνησε. Εν μέρει, αλλά όχι αποκλειστικά, οι λόγοι τους ήταν οικονομικοί. Ωστόσο, αποκάλυψαν άλλες πτυχές του τι σημαίνει να είσαι γυναίκα και να πρέπει να χρησιμοποιείς το σώμα σου με αυτόν τον τρόπο. Αυτό που είδα εκ των ένδον ήταν ότι τα κορίτσια φαντάζονταν διαφορετικά τον εαυτό τους. Ένιωσα μια ένταση ανάμεσα στο πώς αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους και στο πώς τους έβλεπε η κοινωνία – όχι μόνο από τους άνδρες αλλά και από το κίνημα απελευθέρωσης των γυναικών».
 |
| Shortie Takes over the Bally, Barton, Vermont, 1974. Right: Contact frame of Shortie on the Bally, Barton, Vermont |
 |
| Lena after the show Essex Junction, Vermont. 1973. © Susan Meiselas | Magnum Photos |
 |
| The dressing room Fryeburg, Maine. 1975. © Susan Meiselas | Magnum Photos |
 |
| Between shows USA. Fryeburg, Maine. 1975 © Susan Meiselas | Magnum Photos |
 |
| Lena Waiting for the Crowd, Barton, Vermont, 1974. © Susan Meiselas | Magnum Photos |
 |
| Shortie on the Bally. Barton, Vermont, USA. 1974 © Susan Meiselas | Magnum Photos |
 |
| Contact frames of Through the Dressing Room, Barton, Vermont, 1974. |
Η ενότητα 'Carnival Strippers' είναι δυνατόν να εκληφθεί και σαν μια εθνογραφική προσέγγιση εκ μέρους της Μάισελας - 'Έμαθα να συνδυάζω την ακοή και το βλέμμα', γράφει στην εισαγωγή της τρίτης αναθεωρημένης έκδοσης που κυκλοφορεί τώρα - η οποία περιλαμβάνει περίπου 200 φωτογραφίες μαζί με αποσπάσματα συνεντεύξεων των κοριτσιών, ανδρών από το κοινό και των διαφόρων εργαζομένων του show. Οι φωτογραφίες είναι εντυπωσιακά ντοκουμέντα ενός καταπιεσμένου περιθωριακού κόσμου, στον οποίο οι επιθυμίες απελευθερώνονται («Οι άντρες συμπεριφέρονταν χονδροειδώς, αλλά σ' αυτήν την ατμόσφαιρα πανηγυριού ήταν κατανοητό πως ήταν επιτρεπτό», λέει ένας άνδρας από το κοινό). Αυτή την έντονη έξαψη την κοινωνεί μέσω δυναμικών λήψεων που λαμβάνονται από την πλευρά των παρασκηνίων μέσω υψηλής γωνίας ή από την πλευρά του κοινού από χαμηλή γωνία λήψης, τονίζοντας τη δυναμική που ενυπάρχει στην πράξη του διερευνητικού βλέμματος (μόνο στις προσωπικές φωτογραφίες των στρίπερς εκτός σκηνής ο φακός της Μάισελας είναι στο ύψος των ματιών).
 |
| ‘Entrance for the Star & Garter’, Essex Junction, Vermont, USA, 1974 © Susan Meiselas / Magnum Photos |
 |
| Contact frame with The Managers, Star and Garter, Essex Junction, Vermont, 1974. © Susan Meiselas / Magnum Photo |
 |
| The Star Tease, Tunbridge, Vermont. 1975 © Susan Meiselas / Magnum Photos |
 |
| Doffed, Allentown, Pennsylvania, August 1972 © Susan Meiselas / Magnum Photos |
 |
| Shortie on Stage Essex Junction, Vermont, 1973 © Susan Meiselas / Magnum Photos |
 |
| Lena waits for a break, Essex Junction,Vermont, September 1973 © Susan Meiselas / Magnum Photos |
 |
| Slow Night at Club Flamingo, Essex Junction, Vermont, 1973 © Susan Meiselas / Magnum Photos |
Όσον αφορά τις έγχρωμες φωτογραφίες της ενότητας είναι η πρώτη φορά που εμφανίζονται. Τα ρολά έγχρωμου φιλμ που είχε τραβήξει η Μάισελας εκείνη την εποχή ξεχάστηκαν, μέχρι που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, καταχωνιασμένα σε κάποια αποθήκη στο Μάγκνουμ. Το ζωηρό χρώμα του kodachrome προσθέτει ένα άλλο επίπεδο αμεσότητας στις προσωπικές φωτογραφίες και εντείνει την ατμόσφαιρα πανηγυριού σε αυτές.
Οι περισσότερες από τις φωτογραφίες – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απεικονίζουν τις γυναίκες να χορεύουν στις αυτοσχέδιες σκηνές, να χαλαρώνουν στα παρασκήνια ή να αναπαύονται στα κρεβάτια των μοτέλ – έγιναν με μια μικρή, διακριτική Leica και τραβήχτηκαν με τον υπάρχοντα φωτισμό και χωρίς φακό ζουμ. Τα πλάνα είναι κοντινά αφού η Μεϊσέλας αναγκάζεται να δουλεύει σε περιορισμένους χώρους και οι φωτογραφιζόμενες φαίνεται να αγνοούν την κάμερα. Στη φωτογραφική πρακτική, αυτή η χωρική εγγύτητα θεωρείται ότι είναι συνάρτηση εξοικείωσης ή οικειότητας με το(τα) θέμα(τα). Τις τελευταίες δεκαετίες, αυτός ο τρόπος εργασίας αποτελεί από μόνος του έναν τόπο ενός συγκεκριμένου είδους καλλιτεχνικής φωτογραφίας και συχνά θεωρείται ως ένα είδος ηθικής ανοσοποίησης που απαλλάσσει τον φωτογράφο από την κατηγορία της εκμετάλλευσης. (Κ. Λ.)
επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση του παρόντος άρθρου,
(ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
