5' διάβασμα
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης εκατό ετών από το θάνατο του Μαρσέλ Προυστ, η Εθνική βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BnF) προσφέρει μια έκθεση που έχει σχεδιαστεί ως ένα πραγματικό ταξίδι στο "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο".
 |
| ο Μαρσέλ Προυστ στη νεκρική του κλίνη. σχέδιο του Ντυνουαγιέ ντε Σεγκονζάκ (Παρίσι, μουσείο Ορσέ) |
Ξεναγώντας τον επισκέπτη στα στάδια της σύνθεσης του μυθιστορήματος, αφηγείται τη δημιουργία ενός από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της λογοτεχνίας μέσα από σχεδόν 370 έγγραφα - χειρόγραφα, πίνακες, φωτογραφίες, αντικείμενα, κοστούμια - από την εξαιρετική συλλογή Προυστ της Βιβλιοθήκης και άλλες δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.
 |
| ο Μαρσέλ Προυστ φωτογραφιζόμενος |
 |
| πορτραίτο του Μαρσέλ Προυστ (15 Οκτωβρίου 1891, Τρουβίλ) από τον Ζακ-Εμίλ Μπλανς (1861-1942) © BnF |
Πώς συνέθεσε ο Μαρσέλ Προυστ το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο"; Πώς συνελήφθη, παρήχθη, μεταδόθηκε αυτό το έργο, ακόμη και μετά το θάνατο του συγγραφέα το 1922, μέχρι να γίνει ένα από τα πιο διάσημα στην παγκόσμια λογοτεχνία; Η έκθεση, οργανωμένη ανά τόμο, αφηγείται την ιστορία του "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" με βάση τα αποτελέσματα της προυστικής έρευνας τα τελευταία είκοσι χρόνια.
 |
ιδιόχειρα χειρόγραφα του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο». Εξήντα δύο σημειωματάρια που περιέχουν προσχέδια των διαφορετικών τμημάτων του ‘Αναζητώντας’ σε διάφορα στάδια της συγγραφής τους © BnF |
Μέσω των εκθεμάτων οδηγείται ο επισκέπτης στα στάδια της σύνθεσης του μυθιστορήματος, μέχρι την ιδιαίτερη περίπτωση των τελευταίων τόμων, το κείμενο των οποίων, μετά το θάνατο του Προυστ, συντάχθηκε από τον αδελφό του Ρομπέρ και την ομάδα της Νέας Γαλλικής Επιθεώρησης. Αναδεικνύει την εκδοτική ιστορία, από την άρνηση έκδοσης του "Από τη μεριά του Σουάν" από τον εκδοτικό οίκο NRF, όταν ο Γκαστόν Γκαλιμάρ -από το δεύτερο τόμο- έγινε ο εκδότης που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το όνομα του Προυστ, μέχρι την οικοδόμηση της υστεροφημίας του έργου, χωρίς να ξεχνάμε τον καθαγιασμό του με το βραβείο Γκονκούρ το 1919.
Η κατανόηση της δημιουργίας του έργου είναι ο στόχος της έκθεσης, υπό το πρίσμα πρόσφατων γεγονότων όπως η δημοσίευση ανέκδοτων έργων, όπως η Ατζέντα του 1906 -ένα τετράδιο με προπαρασκευαστικές σημειώσεις για το πρώτο μέρος του "Από τη μεριά του Σουάν"- ή τα "Εβδομήντα πέντε φύλλα" του 1908 -η πρωιμότερη κατάσταση του μυθιστορήματος- και η ψηφιοποίηση ολόκληρης της συλλογής Προυστ, που άνοιξαν νέες προοπτικές για την έρευνα.
 |
| σημειωματάρια του Προυστ |
Τα εντυπωσιακά χειρόγραφα του Μαρσέλ Προυστ βρίσκονται στο επίκεντρο του θέματος, γεμάτα με τα περίφημα "paperolles". Αυτές οι προσθήκες γραμμένες σε χαρτιά επικολλημένες και διπλωμένες στα σημειωματάρια, από το πιο σύντομη έως την εκτενέστερη – σχεδόν δύο μέτρα – προσκαλούν στην κατάδυση στο έργο.
Η έκθεση ακολουθεί τη σειρά των τόμων, από τον "Από τη μεριά του Σουάν" (1913) έως τον "Ο Ανακτημένος Χρόνος", που εκδόθηκε μετά θάνατον το 1927, τηρώντας τον αρχικό αριθμό τόμων που επέλεξε ο Προυστ και χωρίς να συγκαλύπτει τις ατέλειες του μυθιστορήματος. Κάθε αίθουσα της έκθεσης αντιστοιχεί σε ένα τόμο, με μια επιλογή επεισοδίων, ορισμένα από τα οποία αναμένονται με μεγάλη προσμονή - όπως η μαντλέν - και άλλα λιγότερο γνωστά στο κοινό. Με αυτόν τον τρόπο, ο επισκέπτης ταξιδεύει μέσα στο έργο, από την επινόηση της περίφημης εισαγωγικής φράσης "Για χρόνια πλάγιαζα νωρίς...", μέχρι το τελευταίο μέρος, το οποίο είναι σχεδιασμένο ως μια νέα αρχή για να ρίξει φως στην κυκλική διάσταση του "Σε αναζήτηση του χαμένου χρόνου".
Περιδιαβάζοντας στην έκθεση, το κοινό θα ανακαλύψει έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά, όπως η εντυπωσιακή αυτόγραφη έκδοση του "Από τη μεριά του Σουάν" που απέκτησε πρόσφατα η BnF χάρη σε χορηγία, ή το χειρόγραφο των "Εβδομήντα πέντε φύλλων" σε μεγάλο μέγεθος, το αρχικό προσχέδιο του έργου. Ένα μοναδικό σύνολο εκτυπωτικών πλακών του "Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών" θα επιτρέψει στον θεατή να εισέλθει στη διαδικασία ανάπτυξης αυτού του τόμου. Οι σημειώσεις αυτές, οι οποίες είχαν χρησιμοποιηθεί για την πρώτη έκδοση του 1919, αποτελούνται από αποσπάσματα δοκιμίων και χειρογράφων, διορθωμένα από το χέρι του Προυστ και επικολλημένα σε μεγάλα φύλλα. Το 1920, ο Προυστ αποφάσισε για την πολυτελή έκδοση του "Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών", από την οποία τυπώθηκαν 51 αντίτυπα, καθένα από τα οποία περιείχε δύο από αυτούς τους σελιδοθέτες. Αυτά τα σπάνια αρχεία αποτελούν εξαιρετικούς μάρτυρες της δημιουργίας του κειμένου. Περίπου τριάντα από αυτά συγκεντρώνονται, για πρώτη φορά, στην έκθεση, τόσο φυσικά όσο και εικονικά.
 |
| paperolles για το βιβλίο «Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών» |
 |
| «paperolle» τοποθετημένο με κατακόρυφη ανάπτυξη |
 |
| εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του «Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών» |
Τα εντυπωσιακά χειρόγραφα του Μαρσέλ Προυστ βρίσκονται στο επίκεντρο του θέματος, γεμάτα με τα περίφημα "paperolles". Αυτές οι προσθήκες γραμμένες σε χαρτιά επικολλημένες και διπλωμένες στα σημειωματάρια, από το πιο σύντομη έως την εκτενέστερη – σχεδόν δύο μέτρα – προσκαλούν στην κατάδυση στο έργο.
 |
| μαγικός φανός |
 |
| ο Μαρσέλ συμμετέχει σε μια γιορτή στην εξοχή με τον πατέρα του (καθισμένος στα δεξιά) |
 |
| ο Μαρσέλ εθελοντής κατά το 1889-1890 |
Αντικείμενα εμβληματικά της σχέσης του Μαρσέλ Προυστ με τη φαντασία, τη μνήμη και το χρόνο διανθίζουν αυτή την περιήγηση: ένα κινητοσκόπιο, ένας μαγικός φανός, ένα καλειδοσκόπιο, φορέματα του Fortuny, πολυάριθμες φωτογραφίες, έργα από τη βιβλιοθήκη του, κ.λπ.
Διάρκεια έκθεσης: 11 Οκτ 2022 - 22 Ιαν 2023
επιμέλεια-μετάφραση-προσαρμογή: Μαραλίνα Λαγού
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
