6' διάβασμα
 |
| Photo: JoliFOTO |
του Α. Αραβαντινού, Καθ. Φυσικής
Τμήμα Φωτογραφίας & Οπτικοακουστικών Τεχνών, ΠA.Δ.Α
Έχετε φωτογραφήσει κάποιον φίλο σας όπου στην φωτογραφία που μόλις βγάλατε, τα μάτια του να απεικονίζονται κλειστά; Μπορούσατε αυτό να το αποφύγετε ώστε να μην χρειαστεί να ξαναπροσπαθήσετε προκειμένου να πετύχετε να αιχμαλωτίσετε το βλέμμα του φωτογραφιζόμενου ; Υπάρχει τρόπος να υπολογιστεί η πιθανότητα της φωτογράφισης πορτραίτου στο οποίο το πρόσωπο να φωτογραφηθεί με ανοικτά τα μάτια του; Πως μεταβάλλεται η πιθανότητα αυτή εαν αυξηθεί το πλήθος των ανθρώπων που απεικονίζονται στην ίδια φωτογραφία; Τι συμβαίνει δηλαδή στην φωτογράφιση ενός ζευγαριού; Πόσο πιο δύσκολα πετυχαίνεται τώρα τα βλέματα και των δυο να απεικονίζονται στην κοινή φωτογραφία; Αυτά αλλά και άλλα αντίστοιχα ερωτήματα θα απαντηθούν σε αυτό το σύντομο κείμενο που διερευνά υπολογιστικά το τι ακριβώς συμβαίνει.
Υπολογισμοί
Προκειμένου να υπολογιστεί η πιθανότητα να φωτογραφηθεί μια ομάδα ανθρώπων που τα μάτια όλων να είναι ταυτόχρονα ανοικτά θα χρειαστούν κάποια λίγα στοιχεία από την λειτουργία του ανθρώπινου οφθαλμού. Ο ανθρώπινος οφθαλμός παρουσιάζει, υπό φυσιολογικές συνθήκες, κατά μέσο όρο 10 βλεφαρίσματα το λεπτό (= 60sec), δηλαδή το ανθρώπινο μάτι πραγματοποιεί ένα βλεφάρισμα με μια μέση περιοδικότητα σχεδόν κάθε Τ= 6sec. Επίσης έχει υπολογιστεί ότι όταν τα βλέφαρα κλείσουν παραμένουν κλειστά για περίπου 0.3 – 0.4 sec, δηλαδή η μέση διάρκεια κλεισίματος κάθε φορά μπορεί προσεγγιστικά να θεωρηθεί ότι έχει την τιμή : τ = 0.35sec. Σημαντικός λοιπόν παράγοντας αναδεικνύεται το πηλίκο τ/Τ δηλαδή το πηλίκο της διάρκειας που ο ανθρώπινος οφθαλμός είναι κλειστός προς την διάρκεια που ο ίδιος παραμένει ανοικτός προκειμένου να συλλέξει οπτική πληροφορία από το περιβάλλον. Εν προκειμένω το πηλίκο αυτό έχει προσεγγιστική τιμή 0.35sec/6sec = 0.06 ή 6% . Αυτή η τιμή αντιστοιχεί και στο μέτρο της πιθανότητας τα μάτια του ενός και μοναδικού φωτογραφιζόμενου να βγούν κλειστά σε μια «απροειδοποίητη» φωτογράφιση ή με διαφορετικό τρόπο διατυπωμένο : σε 100 ανεξάρτητες, επαναληπτικές φωτογραφικές προσπάθειες θα υπάρχουν (κατά μέσο όρο) 6 στις οποίες τα μάτια θα είναι κλειστά και αντίστοιχα 94 προσπάθειες στις οποίες τα μάτια θα είναι ανοικτά.
Τώρα επειδή σε μια φωτογράφιση ομάδας Ν πλήθους ανθρώπων αυτή η διαδικασία βλεφαρίσματος συμβαίνει με εντελώς τυχαίο, ανεξάρτητο τρόπο και χωρίς βέβαια να επηρεάζεται ο ένας από τον άλλο ισχύει ότι η συνολική πιθανότητα εμφάνισης του γεγονότος που δηλώνεται με την απαίτηση όπως στη φωτογραφία : «όλων τα μάτια να είναι ανοικτά» είναι το γινόμενο των επί μέρους ανεξάρτητων, σχετικών πιθανοτήτων. Έτσι η πιθανότητα ΡΝ της φωτογράφισης Ν ανθρώπων με τα μάτια όλων ταυτόχρονα ανοικτά δίνεται θεωρητικά από την σχέση :
ΡΝ = ( 1 – τ/Τ ) Ν
Όπου το πλήθος Ν είναι ακέραιος αριθμός και βρίσκεται στον εκθέτη της παρένθεσης.
Αντικαθιστώντας τις τιμές για τις ποσότητες τ και Τ βρίσκεται ότι ΡΝ = ( 1 - 0.35/6 )Ν = (0.942)Ν. Δηλαδή για την «απροειδοποίητη» φωτογράφιση ενός και μόνο ανθρώπου (Ν=1) η πιθανότητα τα μάτια του να είναι ανοικτά υπολογίζεται ότι είναι περίπου 94% ενώ όταν φωτογραφίζεται αντίστοιχα ένα ζευγάρι (Ν=2) η πιθανότητα τα μάτια και των δυο να είναι ταυτόχρονα ανοικτά μειώνεται κατά 5 περίπου εκατοστιαίες μονάδες και προσεγγίζει έτσι το 89%. Η μείωση αυτή οφείλεται ότι εν προκειμένω υπολογίζεται το γινόμενο 0.942 x 0.942 μια και στην φωτογράφιση συμμετέχουν τώρα δυο πρόσωπα.
Στον πίνακα που ακολουθεί δίνονται οι ενδεικτικές τιμές του υπολογισμού της πιθανότητας φωτογράφισης ΡΝ ομάδας πλήθους Ν ατόμων όπου τα μάτια όλων να είναι στη φωτογραφία ανοικτά.
Εύκολα λοιπόν παρατηρεί κανείς τον τρόπο που η πιθανότητα (ΡΝ) ελλατώνεται όσο αντίστοιχα αυξάνεται το πλήθος Ν των ατόμων που συμμετέχουν στην ομαδική φωτογραφία. Για παράδειγμα σε φωτογραφιζόμενη ομάδα 20 ατόμων (π.χ. αναμνηστική φωτογραφία ομάδας ποδοσφαίρου ή των μαθητών της τάξης ενός σχολείου) από τις 100 ανεξάρτητες φωτογραφίες που μπορεί να τραβηχτούν μόνο στις 30 προβλέπεται τα μάτια όλων να είναι ανοικτά, ενώ αντίστοιχα στις υπόλοιπες 70 τουλάχιστον ένας από τους φωτογραφιζόμενους «συλλαμβάνεται» με τα μάτια κλειστά. Αντίστοιχα, εαν οι 100 ανεξάρτητες φωτογραφίσεις αφορούν ένα και μοναδικό πρόσωπο (π.χ. διάσημος ηθοποιός στα πλαίσια διαφημιστικής καμπάνιας) τότε στις 94 φωτογραφίες προβλέπεται να έχει τα μάτια ανοικτά και μόνο σε 6 περιπτώσεις τα μάτια του φωτογραφιζόμενου ηθοποιού θα απεικονίζονται κλειστά.
Συμπεράσματα
Τα κλειστά μάτια των απεικονιζόμενων ήταν και εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο συνηθισμένες «αστοχίες» της φωτογράφισης. Η φωτογραφική καταγραφή του βλέμματος ενός ανθρώπου δίνει μια μοναδική αίσθηση στην θέαση της φωτογραφίας και για αυτό οι επαγγελματίες φωτογράφοι έχουν δικές τους εμπειρικές τεχνικές που ελαχιστοποιούν την πιθανότητα να υπάρχουν κλειστά μάτια στο φωτογραφικό αποτέλεσμα της δουλειάς τους. Βέβαια σήμερα με τα διάφορα προγράμματα της ψηφιακής επεξεργασίας εικόνας όπως άλλωστε και με τις νέες αναπτυσσόμενες, εξειδικευμένες εφαρμογές της τεχνικής νοημοσύνης υπάρχει η βάσιμη ελπίδα ότι θα μπορούν τέτοιες αστοχίες να διορθώνονται εκ των υστέρων προκειμένου τα κλειστά μάτια του αρχικού ψηφιακού αρχείου να «ανοίξουν» κατάλληλα και έτσι να «παρουσιάσουν» το λαμπερό τους βλέμμα στο τελικό απεικονιστικό αποτέλεσμα.
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή του παρόντος άρθρου,
(ολόκληρου ή αποσπασμάτων), χωρίς την άδεια του συντάκτη
© periopton
