13' διάβασμα
Η στερεοσκοπική φωτογραφία, η οποία είχε ιδιαίτερη απήχηση από την πρώιμη εποχή του μέσου έως και τη δεκαετία του '60, είναι το αποτέλεσμα μιας τεχνικής κατά την οποία δύο φωτογραφίες της ίδιας σκηνής λαμβάνονται από ελαφρώς διαφορετικές οπτικές γωνίες, μιμούμενες τον τρόπο με τον οποίο το αριστερό και το δεξί μάτι βλέπουν τα ίδια πράγματα από ελαφρώς διαφορετικές οπτικές γωνίες. Στόχος αυτής της τεχνικής είναι να μιμηθεί την ανθρώπινη τρισδιάστατη όραση. Όταν το ζεύγος των εικόνων προβάλλεται μέσω ενός στερεοσκοπίου, με την αριστερή εικόνα να προβάλλεται στο αριστερό μάτι και τη δεξιά εικόνα στο δεξί μάτι, επιτυγχάνεται η ψευδαίσθηση του βάθους.
Οι δύο εικόνες λαμβάνονται συνήθως ταυτόχρονα, με μια κάμερα που έχει σχεδιαστεί ή τροποποιηθεί για το σκοπό αυτό και διαθέτει δυο -συνήθως- φακούς.
 |
| στερεοφωτογραφία επιχρωματισμένη © metmuseum |
Στο συγκεκριμένο άρθρο θα παρουσιαστούν φωτογραφικές μηχανές που παράχθηκαν κατά την περίοδο κυριαρχίας της τάσης Art Deco στο βιομηχανικό σχεδιασμό - όχι μόνο λόγω της ιδιαίτερης αισθητικής τους αλλά και επειδή παρουσιάζουν κάποιες λειτουργικές ιδιαιτερότητες.
Robin Hood
Η Robin Hood είναι μια στερεοσκοπική φωτογραφική μηχανή που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1930, κατά τη διάρκεια της κύριας περιόδου Art Deco, από την Standard Cameras Ltd. στο Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας. Ήταν μια φθηνή φωτογραφική μηχανή από βακελίτη μαύρου χρώματος διάστικτη με πολύχρωμα στίγματα. Διαθέτει διακοσμητική μεταλλική πρόσοψη με το λογότυπο Robin Hood. Χρησιμοποιεί μονά φύλλα φιλμ και μπορούσε να τραβήξει 2 μεμονωμένες λήψεις ή ένα στεροσκοπικό ζευγάρι.
Την περιέγραφαν ως "δύο κάμερες σε μία" και πράγματι επρόκειτο για κάτι πρωτότυπο και μοναδικό. Ακόμα πιο σπάνιο είναι το κιτ που περιέχετο στη συσκευασία, η οποία δείχνει δύο παιδιά στην πράξη να κάνουν αυτό που γράφει στο πλάι: "Τραβήξτε, εμφανίστε και εκτυπώστε τις δικές σας φωτογραφίες".
Πωλούνταν όντως με τον απαραίτητο εξοπλισμό εμφάνισης και εκτύπωσης. Το διαφημιστικό υλικό της εποχής πρότεινε ότι "Ακόμη και αν αγοράζατε την πιο ακριβή φωτογραφική μηχανή του κόσμου, θα χρησιμοποιούσατε παρόμοια χημικά με αυτά που παρέχονται με αυτό το κιτ και θα αντιμετωπίζατε το θέμα με τον ίδιο τρόπο".
Οι διπλοί φακοί μηνίσκου είναι σταθερής εστίασης και με σταθερά διαφράγματα που είναι πιθανό να είναι γύρω στα f/16.
Ομοίως, το κλείστρο έχει σταθερή ταχύτητα περίπου 1/80sec. Το κλείστρο, το οποίο είναι μονής λεπίδας με ελατήριο τύπου γκιλοτίνας, οπλίζεται από έναν συρόμενο μοχλό μεταξύ των φακών και ενεργοποιείται από ένα έμβολο στο πλάι. Η φωτογραφική μηχανή πρέπει να φορτώνεται σε σκοτεινό θάλαμο τοποθετώντας ένα μονό φύλλο φιλμ 45x107mm στην αποσπώμενη πλάτη της φωτογραφικής μηχανής, πριν την επανατοποθετήσετε στο φωτογραφική μηχανή για την παραγωγή δύο 43x53mm εικόνων.
Η ευαισθησία του φιλμ είναι 29° Scheiner, το οποίο ισοδυναμεί με περίπου ISO 125.
 |
| Robin Hood 3D |
 |
| αποσπώμενη πλάτη της robin hood με το πλαίσιο συγκράτησης |
 |
| robin hood χημικά και χαρτιά |
Μετά την έκθεση, το φιλμ εκφορτώνεται σε ένα σκοτεινό θάλαμο όπου επεξεργάζεται με τη χρήση δισκίων που παρέχονται στο κιτ, τα οποία διαλύονται σε νερό για να γίνουν διαλύματα εμφάνισης και στερέωσης. Η πλάτη της φωτογραφικής μηχανής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δοχείο εμφάνισης. Όταν το φιλμ στεγνώσει, χρησιμοποιείται για μια εκτύπωση επαφής σε χαρτί, που επίσης παρέχεται στο κιτ. Σε ημίφως το χαρτί τοποθετείται στην αποσπώμενη πλάτη της φωτογραφικής μηχανής, το αρνητικό φιλμ τοποθετείται από πάνω και τα δύο συγκρατούνται σταθερά στη θέση τους με ένα συρμάτινο πλαίσιο. Κατόπιν εκτίθενται στο φως ηλεκτρικού λαμπτήρα και η εμφάνιση και στερέωση γίνονται με τα ίδια χημικά που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία του φιλμ.
Haneel Tri-Vision
 |
| Haneel |
 |
| κάμερα και στερεοσκόπιο Haneel |
Η Haneel Tri-Vision είναι μια στερεοσκοπική φωτογραφική μηχανή από βακελίτη, ικανή να πραγματοποιεί διπλές λήψεις 28×28mm σε φιλμ τύπου 828. Κατασκευαζόταν από την εταιρεία Haneel Company στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας μεταξύ 1946-1949. Διαθέτει φακό 60 mm f/4,5, σταθερής εστίασης και διαφράγματα 8, 11, 16. Η ταχύτητα κλείστρου είναι σταθερή 1/50. Η πρώτη έκδοση έχει πλάτη από βακελίτη που στερεωνόταν με δύο κλιπ. Αντικαταστάθηκε σε μεταγενέστερο μοντέλο από ένα χυτοπρεσαριστό κάλυμμα αλουμινίου με μεντεσέδες και μάνταλο ασφάλισης, για να εξασφαλιστεί η φωτοστεγανότητα. Η φωτογραφική μηχανή έχει πολύ ξεχωριστό σχεδιασμό με το χαρακτηριστικό στρογγυλεμένο σχήμα. Ανάμεσα στους δύο φακούς Lestra-Lite 60mm /f4,5 βρίσκεται το ρυθμιστικό του διαφράγματος και τα δύο κουμπιά απελευθέρωσης κλείστρου, το ένα για 1/50 sec και το άλλο για τη λειτουργία B.
Iloca Stereo
 |
| iloca-stereo |
Η Iloca stereo κατασκευάστηκε από την Iloca περίπου το 1950. Η φωτογραφική μηχανή ήταν κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από μέταλλο με μαύρη δερμάτινη επένδυση και σατινέ χρωμιωμένο τελείωμα. Χρησιμοποιούσε φιλμ σε κασέτα 35mm που έπαιρνε 21 ζευγάρια φωτογραφιών 2,54 x 2,54 εκ. Ήταν εξοπλισμένη με ένα ζευγάρι φακών Ilitar 45mm /f3.5 με διαφράγματα f3.5 έως f16. Το κλείστρο ήταν ένα Prontor-S που παρείχε οκτώ ταχύτητες από 1 έως 1/300 του δευτερολέπτου, συν Β. Άλλα χαρακτηριστικά περιλάμβαναν ενσωματωμένο συγχρονισμό φλας, χρονοδιακόπτη έκθεσης, κλείστρο και διαφράγματα συζευγμένα για να λειτουργούν από ενιαίο χειριστήριο, οπτικό σκόπευτρο σε επίπεδο ματιού, χειροκίνητη εστίαση και μετρητή έκθεσης.
Stereo Hit
 |
| stereo-hit |
Η Stereo Hit έχει ένα σώμα από πλαστικό, που μοιάζει πολύ με τα σύγχρονα μοντέλα που χρησιμοποιούν φιλμ 35mm και η κυκλοφορία της ανακοινώθηκε περί το τέλος του 1955.
Στο μπροστινό μέρος της φωτογραφικής μηχανής προεξέχει ένα μαύρο ορθογώνιο περίβλημα, το οποίο περιέχει το μηχανισμό κλείστρου. Στην κορυφή του βρίσκουμε το κουμπί απελευθέρωσης στα δεξιά, μια υποδοχή συγχρονισμού PC στα αριστερά και έναν συρόμενο μοχλό στη μέση, ο οποίος χρησιμοποιείται για το όπλισμα του κλείστρου, το οποίο είναι σίγουρα τύπου γκιλοτίνας. Στο μπροστινό μέρος υπάρχει μια ορθογώνια πλάκα ασημί χρώματος με στρογγυλεμένες γωνίες, που περικλείει τους δύο φακούς. Πάνω και κάτω υπάρχουν δύο μικρά κουμπιά: το επάνω έχει κόκκινη κουκκίδα και επιλέγει το διάφραγμα του φακού, με τιμές 9 και 16 και πάνω από αυτό αναγράφεται η λέξη STOP- το κάτω έχει πράσινη κουκκίδα και ενδείξεις B και I, για τις ρυθμίσεις Bulb και Instant (1/25).
Οι φακοί είναι σταθερής εστίασης και στον δακτύλιο αναγράφεται COATED S-OWLA f4.5cm. Πρόκειται για φακό μηνίσκου όπου δεν υπάρχει διαφραγματική ίριδα, αλλά διαφράγματα τύπου Waterhouse* σε συρόμενη πλάκα.
*Το σύστημα Waterhouse είναι ένα σύνολο μεταλλικών πλακών που έχουν οπές διαφορετικών διαμέτρων. Αυτές οι πλάκες τοποθετούνται μέσω ειδικής σχισμής μέσα στο φακό και χρησιμοποιούνται για την επιλογή του διαφράγματος. Πρόκειται για μια απλούστερη και φθηνότερη μέθοδο για την επίτευξη μεταβλητού διαφράγματος σε σχέση με τα διαφράγματα ίριδας που χρησιμοποιούνται σε πιο προηγμένες φωτογραφικές μηχανές.
 |
| waterhouse stops |
Kodak Stereo
 |
| kodak-stereo |
Η Kodak Stereo είναι μια στερεοσκοπική φωτογραφική μηχανή 35mm που κατασκευάστηκε από την Kodak από το 1954 έως το 1959.
Αποτυπώνει ένα ζεύγος φωτογραφιών μεγέθους 23x24mm σε κάθε έκθεση. Διαθέτει σώμα από καφέ βακελίτη, δυο φακούς Kodak Anaston 35mm /f:3.5 με τρία στοιχεία, με συζευγμένη ρύθμιση της εστίασης με περιστρεφόμενους δακτυλίους και του διαφράγματος (από f3.5 έως f22) και της ταχύτητας κλείστρου (από 1/25 έως 1/200 συν B) με συρόμενες ράβδους. Το σκόπευτρο βρίσκεται μεταξύ των δύο φακών, ενώ μέσα από αυτό είναι ορατό ένα αλφάδι.
Ήταν η πρώτη στερεοσκοπική μηχανή που κατασκευάστηκε από την Kodak, αφού η τελευταία φορά που κατασκευάστηκε η Stereo Kodak Model 1 ήταν το 1925 και έκτοτε δεν κατασκευάστηκε καμία άλλη.
View-Master Personal
 |
| view master |
 |
| view master back |
Δημιουργήθηκε το 1952 από την Stereocraft Engineering Company και δέχεται φιλμ τύπου 135mm.
Διαθέτει φακούς View-Master Anastigmat, 25 mm /f3,5 σταθερής εστίασης με διαφράγματα ίριδας πίσω από το φακό, μεταβλητά από f/3,5 έως f/16. Το κλείστρο είναι μηχανικό τύπου γκιλοτίνας με ταχύτητες από 1/10 - 1/100 δευτ. και "B" και το οποίο οπλίζει με την προώθηση του φιλμ
Το σκόπευτρο είναι τύπου Newton (περίπου 0,5x), με αλφάδι φυσαλίδας.
Μια ιδιαιτερότητά της είναι πως ο αριθμός των εκθέσεων είναι περίπου διπλάσιος ανά ρολό φιλμ λόγω του μεγέθους των φωτογραφιών και της μοναδικής δυνατότητας κατά τη λήψη φωτογραφιών. Όταν αρχίζει η λήψη, οι φακοί ταξιδεύουν στο πάνω μέρος του φιλμ. Όταν το φιλμ φτάσει στο τέλος του, ο φωτογράφος γύριζε έναν επιλογέα που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος της φωτογραφικής μηχανής μεταξύ των φακών από το "Α" στο "Β". Αυτό άλλαζε τους φακούς από το επάνω τμήμα της φωτογραφικής μηχανής στο κάτω τμήμα της, επιτρέποντας στον φωτογράφο να τραβήξει ένα άλλο σετ φωτογραφιών κατά μήκος του κάτω τμήματος του φιλμ.
 |
| Λωρίδα εικόνας από την στερεοσκοπική κάμερα View-Master. Σημειώστε ότι, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες στερεοσκοπικές κάμερες, η δεξιά και η αριστερή εικόνα αντιστρέφονται. Η δεξιά εικόνα έχει τετράγωνη εγκοπή στη δεξιά πλευρά και η αριστερή εικόνα έχει ένα είδος στρογγυλεμένης, κάπως ακανόνιστης εγκοπής στην αριστερή πλευρά. |
Ένα άλλο μοναδικό χαρακτηριστικό της φωτογραφικής μηχανής ήταν η μέτρηση "Expo-sure". Αν και δεν είναι πραγματική μέτρηση, δίνει πολύ κοντινά αποτελέσματα. Καθώς ρυθμίζονται τα διαφράγματα και η ταχύτητα κλείστρου, οι επιλογείς προσαρμόζουν τον μετρητή Expo-sure για να δείξουν σε ποιες συνθήκες θα είναι κατάλληλες αυτές οι ρυθμίσεις, π.χ. ηλιόλουστη ημέρα, συννεφιασμένη κ.λπ. Αυτό βασίζεται επίσης στο ISO, το οποίο πρέπει να προσαρμόζεται κάθε φορά που βάζετε φιλμ με νέο ISO στη μηχανή ή δύο φορές το χρόνο (οι ρυθμίσεις είναι ελαφρώς διαφορετικές για το χειμώνα και το καλοκαίρι).
Vredeborch Nordetta 3D
 |
| vredeborch nordetta 3d |
Η Nordetta 3D κυκλοφόρησε το 1951 και δεχόταν φιλμ τύπου 127. Είναι μια κάμερα η οποία δεν αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της λεγόμενης γερμανικής τεχνολογίας. Με τη χρήση φακού 60mm /f11 ενός στοιχείου, χρησιμοποιήθηκε φυσούνα για να αντισταθμιστεί η κατάλληλη εστιακή απόσταση. Η δυνατότητα επιλογής μιας μόνον ταχύτητας 1/30 και διαφράγματος περιόριζε τη χρήση της για τοπία ή ακίνητα αντικείμενα, και όλα αυτά με ιδανικό φως. Επίσης, δεν υπάρχει σπείρωμα για τρίποδο, οπότε με αυτή την αργή ταχύτητα κλείστρου, θα χρειαζόταν ένα σταθερό χέρι. Επιπλέον, η χρήση της κάμερας ήταν δύσκολη. Οι μοχλοί οπλίσματος και απελευθέρωσης του κλείστρου καθώς και ο μοχλός αναδίπλωσης της φυσούνας είναι δύσκολα προσβάσιμοι και δυσμεταχείριστοι. Τέλος το σκόπευτρο είναι μικρού μεγέθους και αποτελείται από δύο τμήματα, ένα στο κύριο σώμα και ένα στο μπροστινό τμήμα. Δεν είναι μόνο μικροσκοπικό, αλλά μειώνει και την εικόνα.
Sputnik
Για το τέλος άφησα τη ρωσική Sputnik η οποία κυκλοφόρησε το 1955 και είναι μια μεσαίου φορμά triple lens reflex βασισμένη στη τεχνολογία των twin lens reflex. Το υλικό κατασκευής είναι βακελίτης και διαθέτει φακούς Lomo T-22 αναστιγματικούς (3 στοιχεία, κρύσταλλο), 75 mm /f4.5 με διαφράγματα ίριδας ρυθμιζόμενα από f4.5 έως f22 και χειροκίνητη εστίαση. Το κλείστρο είναι compur τριών λεπίδων οπλίζει με ξεχωριστό μοχλό και διαθέτει ταχύτητες 1/100, 1/50, 1/25, 1/10 sec. και "B". Το σκόπευτρο είναι reflex με φακό σκόπευσης 1:2.8.
 |
| sputnik |
Χρησιμοποιώντας φιλμ 120, η φωτογραφική μηχανή παράγει έξι ζεύγη 6x6 (ή δώδεκα μεμονωμένες εικόνες). Αν θα έπρεπε να κατηγορηθεί για κάτι η μηχανή είναι για ένα εξαιρετικά ανακλαστικό εσωτερικό καθώς και για σημαντική διαρροή φωτός σε ορισμένες κάμερες.
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
έρευνα-επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
