6.8' διάβασμα
"Αν πρόκειται να έχουμε έγχρωμες φωτογραφίες, για όνομα του Θεού, ας έχουμε μια πανδαισία χρωμάτων, χωρίς τα ξενέρωτα εφέ των χειροποίητων επιχρωματισμών σας" δήλωση της Υβόντ το 1932 σε μια ομιλία της στη Royal Photographic Society.*
,%20Yevonde.%20%C2%A9%20National%20Portrait%20Gallery,%20London.webp) |
| Αυτοπορτρέτο με φωτογραφική μηχανή Vivex One-Shot (1937), Yevonde. © Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων, Λονδίνο |
Ας ξεκινήσουμε με μία επιστημονική διαπίστωση: Η ικανότητά μας να βλέπουμε έγχρωμα, οφείλεται στα κωνιοφόρα κύτταρα των ματιών μας τα οποία ανταποκρίνονται σε διαφορετικά μήκη κύματος του φωτός στο ορατό φάσμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι τριχρωματικοί, που σημαίνει πως διαθέτουν κωνία τριών τύπων, τα οποία τους επιτρέπουν να βλέπουν περίπου ένα εκατομμύριο χρώματα.
Παρ'όλα αυτά ένας μικρός αριθμός γυναικών έχουν μια γενετική μετάλλαξη η οποία τους έχει εφοδιάσει και με ένα επιπλέον κωνίο τέταρτου τύπου. Καλούνται τετραχρωματικές και είναι -θεωρητικά- ικανές να δουν 100 εκατομμύρια χρώματα, χρωματικές διαφοροποιήσεις σ'ένα ουράνιο τόξο που εμείς οι υπόλοιποι μπορούμε μόνο να τις φανταστούμε.
Δεν γνωρίζουμε αν η Μαντάμ Υβόντ, στην οποία αναφέρεται το άρθρο, διέθετε αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, αλλά γνωρίζουμε με βεβαιότητα πως πίστευε στη διαχρονική υπεροχή του χρώματος και στην ανάγκη για καινοτομία στον κορεσμένο τομέα της φωτογραφίας πορτραίτου.
"Να είστε πρωτότυποι ή να εξαφανιστείτε θα ήταν ένα καλό σύνθημα για να το υιοθετήσουν οι φωτογράφοι ... αφήστε τους να βάλουν ζωή και χρώμα στη δουλειά τους" (Υβόντ, 1936).
Η Υβόντ Κάμπερς γεννήθηκε το 1893 στο νότιο Λονδίνο και υιοθέτησε σαν καλλιτεχνικό όνομα το Μαντάμ Υβόντ. Ήταν μια ευφυής καινοτόμος, δραστήρια και ευπροσάρμοστη φωτογράφος, η οποία διατηρούσε το στούντιό της στο Λονδίνο καθ' όλη τη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Εκθείαζε το γεγονός ότι η έγχρωμη φωτογραφία "δεν έχει ιστορία, παράδοση, παλιούς δασκάλους, αλλά μόνο μέλλον!".
Από το 1914 τα πορτρέτα της Υβόντ, προβεβλημένων και διασημοτήτων, εμφανίζονταν σε εικονογραφημένα περιοδικά με εύπεπτο περιεχόμενο. Στις δεκαετίες του 1920 και του 30 πρόσθεσε στο ρεπερτόριό της τις
διαφημίσεις και τη μόδα και αποτύπωσε τα ανδρόγυνα χαρακτηριστικά της
σύγχρονης γυναίκας στα διπλά πορτρέτα της.
%201922%20National%20Portrait%20Gallery,%20London.webp) |
| Το μοντέλο Σαπφώ ("Μιούμ Στιούαρτ") 1922 © National Portrait Gallery, London |
 |
| ράβοντας στη μηχανή καλοκαίρι, 1937 © Yevonde Portrait Archive |
 |
| γυναίκα στον καναπέ, 1933 © Yevonde Portrait Archive |
Στα χρόνια του μεσοπολέμου, με τις ραγδαίες αλλαγές και τις τεχνολογικές εξελίξεις και μετά την δική της ασπρόμαυρη περίοδο (αναγκαία προϋπόθεση της διαδρομής προς την φωτογραφική ενηλικίωση), η Υβόντ πρωτοπόρησε, δουλεύοντας με την καταργημένη πλέον έγχρωμη διαδικασία Vivex. Η διαδικασία αυτή απαιτούσε τρία παγχρωματικά αρνητικά γυάλινης πλάκας που εκτέθηκαν μέσω έγχρωμων φίλτρων για την εκτύπωση με κίτρινο, κόκκινο και μπλε χρώμα. Οι εκτυπώσεις που πραγματοποιήθηκαν με αυτά τα τρία ξεχωριστά χρώματα τοποθετήθηκαν επάλληλα για να προκύψει μια τελική έγχρωμη εικόνα. Όπως η Ντόροθι που μπαίνει στη χώρα του Οζ, έτσι και η Υβόντ έγινε έγχρωμη. Το κόκκινο έγινε η χαρακτηριστική της απόχρωση: κόκκινα φόντα, κόκκινα λουλούδια, κόκκινα χείλη, κόκκινα ρούχα. Ένα πορτρέτο της κοκκινομάλλας ηθοποιού Joan Maude από το 1932 είναι μια σπουδή στο κόκκινο. Τα σκηνικά μετατράπηκαν από τυχαία αντικείμενα σε βασικά στοιχεία της εικόνας. Πειραματίστηκε με το φωτισμό, το βάθος πεδίου, τα ανακλαστικά υλικά και τα μοτίβα. Η αφοσίωσή της στην έγχρωμη φωτογραφία και η ευφάνταστη τεχνική της είχαν ως αποτέλεσμα ένα μοναδικά εντυπωσιακό έργο που εξακολουθεί να παραμένει αναλλοίωτα φρέσκο μέχρι σήμερα.
,%201937.webp) |
| Φίλις Πάντινγκ ("'Ανν Σίμουρ"), 1937 |
 |
| Μαργκερίτ Στρίκλαντ 1935 © National Portrait Gallery, London |
 |
| Βίβιαν Λι, 1936 |
,%20Yevonde.%20%C2%A9%20National%20Portrait%20Gallery,%20London.webp) |
| Τζόαν Μοντ (1932), © National Portrait Gallery, London |
Η εμφάνιση της έγχρωμης φωτογραφίας δεν ήταν καθολικά δημοφιλής- μάλιστα, τόσο οι φωτογράφοι όσο και το κοινό είχαν συνηθίσει τόσο πολύ τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που οι πρώτες αντιδράσεις για τη νέα διαδικασία έτειναν προς μια εχθρική αντιμετώπιση. Η Υβόντ, ωστόσο, ήταν εξαιρετικά ενθουσιώδης και πέρασε αμέτρητες ώρες στο στούντιό της πειραματιζόμενη για το πώς να επιτύχει τα καλύτερα αποτελέσματα. Η αφοσίωσή της απέδωσε τεράστια οφέλη. Το 1932 διοργάνωσε μια έκθεση πορτραίτων στη γκαλερί Albany, μισά ασπρόμαυρα και μισά έγχρωμα, με ενθουσιώδεις κριτικές. Πεπεισμένη ότι η φωτογραφία είναι ταυτόχρονα επιστήμη και τέχνη, εντατικοποίησε την τεχνική της έρευνα και, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, αγκάλιασε τη μέθοδο Vivex, την οποία χρησιμοποίησε μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για πολλά πορτραίτα που παρέμειναν γνωστά, ιδίως τη σειρά της με τις Θεές, την οποία ξεκίνησε το 1935. Κάθε πορτρέτο σελέμπριτυ της εποχής ερμηνευόταν με μυθολογικό τρόπο.
 |
| Η Όλγα Μπέρνετ ως Περσεφόνη, 1935 |
 |
| Η κυρία Έντουαρντ Μάγιερ ως Μέδουσα, 1935 © Yevonde Portrait Archive |
,%20Yevonde.%20%C2%A9%20National%20Portrait%20Gallery,%20London.webp) |
| Η Λαίδη Ντόροθυ Γουόρεντερ ως Δήμητρα (1935), Yevonde. © National Portrait Gallery, London |
%20as%20Clio%20(also%20identified%20as%20Dido)%201937,%20published%20in%20the%20Tatler,%206%20March%201940%20Tri-colour%20separation%20negative%20National%20Portrait%20Gallery,%20London.webp) |
| Μπεατρίς Ίντεν (Μπέκετ) ως Κλειώ (επίσης ως Διδώ), 1937 © National Portrait Gallery, London |
Συνθέσεις εμπνευσμένες από τον σουρεαλισμό που αποδείχθηκαν ιδανικές για εξώφυλλα περιοδικών και εμπορικές δουλειές. Ένα μνημειώδες μανιτάρι, ένα χαμογελαστό κουνιστό άλογο, μια κλασική προτομή με πεταλούδες, όλα σε μια παλέτα που ξεπερνάει τα όρια: αυτή είναι η ψυχεδέλεια avant la lettre. Αλλά όταν πρόκειται για τις πιο σοβαρές νεκρές φύσεις, ο συμβολισμός μπορεί να μοιάζει υπερβολικά προφανής. Πάρτε, για παράδειγμα, το ζοφερό Crisis (ARP) του 1939, το οποίο συνδυάζει μια προτομή του Ιουλίου Καίσαρα που φοράει μάσκα αερίων με κόκκινα σαν αίμα πεσμένα πέταλα. Ωστόσο, οι περισσότερες εικόνες αποπνέουν μια αίσθηση χιούμορ που καθιστά τις ενστάσεις περιττές. Ο Σαλβαδόρ Νταλί δεν ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που χρησιμοποίησε δημιουργικά ένα καρκινοειδές στο "Τηλέφωνο Αστακού" του 1936. Στον Αστακό (1934), μια γλαφυρή φωτογραφία που είχε τραβηχτεί δύο ολόκληρα χρόνια πριν, η Υβόντ βάζει το θέμα της να σφίγγει απαλά ένα ασημένιο αστέρι στις απειλητικές δαγκάνες του. Διευκρινίζω εδώ πως δεν υπάρχει καμία πρόθεση υπονόησης περί του συγκεκριμένου έργου ή υποβάθμισής του, αλλά το ότι η φωτογραφία της Υβόντ προηγείται κατά δύο χρόνια, είναι ένα γεγονός που πρέπει να επισημανθεί.
 |
| Crisis-ARP © National Portrait Gallery, London |
 |
| Κουνιστό αλογάκι 1938, © National Portrait Gallery, London |
%20%C2%A9%20National%20Portrait%20Gallery,%20London.webp) |
| Ιούλιος (προτομή με πεταλούδες) © National Portrait Gallery, London |
 |
| αστακός © National Portrait Gallery, London |
Η αφηγηματική τέχνη, ο μοντερνισμός, η μυθολογία και ο σουρεαλισμός χαρακτηρίζουν τα πορτραίτα, τις νεκρές φύσεις, τα εμπορικά έργα της Υβόντ και κυρίως τις φανταστικές θεές της. Οι νεκρές φύσεις επέτρεψαν στην ιδιόρρυθμη φαντασία της να οργιάσει - να δημιουργήσει υπερρεαλιστικά σενάρια, να επικοινωνήσει μέσω του χρώματος και της μορφής.
*Χρησιμοποιήθηκαν διάφορες διαδικασίες και υλικά για το χρωματισμό με το χέρι, ο οποίος αποδείχθηκε φθηνότερη και απλούστερη εναλλακτική λύση σε σχέση με τις πρώτες έγχρωμες διαδικασίες. Παρείχε απασχόληση στο στούντιο για τους ζωγράφους μικρογραφιών που αρχικά είχαν αισθανθεί απειλή από την εμφάνιση της φωτογραφίας.
Σε εξειδικευμένα χέρια, μπορούσαν να επιτευχθούν εφέ μεγάλης λεπτότητας και ομορφιάς. Ωστόσο, ακόμη και στην καλύτερη εκδοχή του, ο χρωματισμός με το χέρι παρέμενε ένα μη ικανοποιητικό μέσο καταγραφής του χρώματος- δεν μπορούσε να αναπαραγάγει τα φυσικά χρώματα με ακρίβεια.
Οι φωτογραφίες μπορούσαν ήδη να αποτυπώσουν το φως και τη σκιά. Αυτό που χρειαζόταν ήταν μια διαδικασία που θα μπορούσε να αποτυπώσει και το χρώμα με τον ίδιο τρόπο.
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
