8' διάβασμα
 |
| Φωτογραφία τραβηγμένη στο Σαν Φρανσίσκο το 1978. Ο φωτογράφος είχε ήδη επισκεφθεί την Καλιφόρνια το 1966, ένα χρόνο πριν από το Καλοκαίρι της Αγάπης. Actes Sud, 2024 © Bernard Plossu |
Μπερνάρ Πλοσσύ, ο φωτογράφος που γεννήθηκε στο Βιετνάμ το 1945 και μεγάλωσε στο Παρίσι, άρχισε να ταξιδεύει στη Σαχάρα με τον πατέρα του στα τέλη της δεκαετίας του 1950, πριν μεταβεί στο Μεξικό όπου ήταν εγατεστημένοι ο παππούς και η γιαγιά του.
Για αυτόν τον ανεπανάληπτο φωτογράφο, το ταξίδι της μύησης είναι απαραίτητο για την προσωπική του εξέλιξη. "Ο δρόμος στα 20 σημαίνει να είσαι ανοιχτός σε όλα, στον νέο κόσμο, στον καθαρό αέρα, στη γνωριμία με νέους ανθρώπους. Το ταξίδι της μύησης είναι απαραίτητο. Μαθαίνεις να ανακαλύπτεις τον εαυτό σου ανακαλύπτοντας τον κόσμο. Πιθανότατα μαθαίνεις περισσότερα από ό,τι θα μάθαινες σε μια τάξη..." λέει. "Πρέπει πάντα να πηγαίνεις εκεί που τελειώνουν οι δρόμοι, εκεί που δεν υπάρχει τίποτα πια στους χάρτες. Αυτό το "τίποτα δεν υπάρχει πλέον" είναι το ενδιαφέρον". Έχει αναζητήσει αυτό το τέλος του δρόμου, αυτό το τίποτα που κρύβει υποσχέσεις και ανακαλύψεις, στο Μεξικό, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Νίγηρα, την Ινδία και την Αίγυπτο. "Αλλά δεν υπάρχει λόγος να ταξιδέψουμε χιλιάδες χιλιόμετρα", μας διαβεβαιώνει. Το 1972, για παράδειγμα, φωτογράφισε ένα βουνό να γεμίζει ολόκληρο το πλαίσιο ενός μικρού παραθύρου μπάνιου στην περιοχή Ντοφινέ της Γαλλίας- το 1973, φωτογράφισε τη γωνία ενός τραπεζιού στο Παρίσι, πάνω από το οποίο προεξείχε ένα ολόλευκο πανί. "Υπάρχουν μακρινά μέρη κοντά μας", μας διαβεβαιώνει.
 |
| Ντοφινέ, Γαλλία © Bernard Plossu |
 |
| Λα Κουπόλ, Μονπαρνάς, Παρίσι © Bernard Plossu |
Από το σύνολο του έργου του αντιλαμβάνεται κάποιος πως ο φωτογράφος ευτύχησε να βρίσκεται στο σωστό μέρος, την κατάλληλη στιγμή. Αλλά, όπως λέει και ο ίδιος, δεν υπάρχει κανένα είδος θαύματος. Ο Πλοσσύ προκαλεί την τύχη, πηγαίνοντας να τη συναντήσει: "Η φωτογραφία σημαίνει να είσαι ανοιχτός στην τύχη." Να αποτυπώνεις αυτό που συμβαίνει στη φύση "χωρίς να προσπαθείς να κάνεις μια τέλεια φωτογραφία ή έναν πίνακα". Υιοθετώντας το θολό, καλωσορίζοντας το " παραλειπόμενο ", καδράροντας μόνο ένα θραύσμα ενός κτιρίου, παίζοντας με σκιές όπως αυτή μιας τούφας μαλλιών στο μάτι της όμορφης Μαρίας στο Ζιπολίτε του Μεξικού, το 1965. Έτσι, κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, έχει καταφέρει να κλέψει στιγμές, να απαθανατίσει τα ασήμαντα γεγονότα για να δημιουργήσει ένα νηφάλιο, μελαγχολικό έργο.
 |
| Μαρία, © Bernard Plossu |
Στεκόμενοι στις εικόνες του με τα φωτογραφημένα ασήμαντα ανιχνεύουμε την ομορφιά που βρίσκεται στο κοινότοπο.
Ο Μπερνάρ Πλοσσύ απέχει πολύ από τις περίπλοκες, σκηνοθετημένες φωτογραφίες και ξεχωρίζει για τον τρόπο που φωτογραφίζει τα κοινότοπα. Η πληθώρα των εικόνων μαρτυρά την άπειρη ανανέωση της ποιητικής ματιάς αυτού του εκπληκτικού φωτογράφου. "Μη αποφασιστικές στιγμές", λέει ο Πλοσσύ, υιοθετώντας περιπαικτικά την αντίθετη άποψη από τον Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν, ο οποίος αναζητούσε στιγμές όπου η έννοια συνδυαζόταν με τη μορφή.
 |
| © Bernard Plossu |
 |
| © Bernard Plossu |
 |
| © Bernard Plossu |
 |
| © Bernard Plossu |
Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του είναι ασπρόμαυρο, αλλά δεν παραλείπει να δημιουργεί έγχρωμες εικόνες επίσης, οι οποίες στη συνέχεια εκτυπώνονται με μια ειδική διαδικασία γνωστή ως εκτύπωση Φρεσόν (*), δίνοντάς τους έναν ορισμένο κόκκο, σχεδόν πουαντιγιστικό, και ξεθωριασμένους τόνους. Αυτές οι λήψεις είναι πιο μελαγχολικές από τις συχνά ήσυχες ασπρόμαυρες συνθέσεις του. Από τη Nikkormat μέχρι την Agfamatic, δούλευε με χρώμα, ακόμη και σε μια εποχή που το ασπρόμαυρο μονοπωλούσε την προτίμηση των περισσότερων φωτογράφων.
 |
| © Bernard Plossu |
 |
| το σπίτι του Μονέ στο Ζιβερνί, © Bernard Plossu |
 |
| το σπίτι του Μονέ στο Ζιβερνί, © Bernard Plossu |
 |
| το σπίτι του Μονέ στο Ζιβερνί, © Bernard Plossu |
 |
| © Bernard Plossu |
 |
| © Bernard Plossu |
Αυτό το διάστημα τρέχει μια αναδρομική έκθεσή του σε δύο χώρους, όπου παρουσιάζονται εικόνες που συλλέχθηκαν από έναν 20χρονο, του οποίου κάθε αίσθηση ήταν ανοιχτή στην περιπέτεια, τροφοδοτούμενη από σινεφίλ αναφορές, από τις ταινίες του Νέου Κύματος μέχρι τα αριστουργήματα του Μιζογκούτσι της δεκαετίας του 1930 και τα γουέστερν.
Η έκθεση στη γκαλερί Camera obscura ανοίγει με ασπρόμαυρες εικόνες από το πρώτο του οδοιπορικό στο Μεξικό το 1965-1966, το οποίο οδήγησε στη θρυλική έκδοση Le Voyage mexicain (1979). Δύο μουσικοί στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου, τα γόνατα μιας νεαρής γυναίκας που σκύβει, το αγαλματάκι στο ψυγείο του αυτοκινήτου σε σχήμα αλόγου που ανασηκώνεται, κόντρα στο φως, λίγο ασαφές, σαν να απογειώνεται στον αέρα...
 |
| Le Voyage mexicain © Bernard Plossu |
 |
| Le Voyage mexicain © Bernard Plossu |
 |
| Le Voyage mexicain © Bernard Plossu |
Επίσης μια επιλογή αρκετά πρόσφατων ασπρόμαυρων φωτογραφιών παρουσιάζεται στην γκαλερί Bigaignon, όπου εκθέτει μαζί με τον "δάσκαλό" του, τον κατά έξι χρόνια μεγαλύτερό του Αμερικανό φωτογράφο Ραλφ Γκίμπσον όπως αυτή με την πλώρη μιας βάρκας στολισμένη με λευκά λάστιχα, στην Πάτρα (Ελλάδα).
 |
| Πάτρα, Ελλάδα © Bernard Plossu |
Όλα αυτά τα έργα είναι τυπωμένα σε διαφορετικές μορφές, αλλά σε μέτρια μεγέθη, που κυμαίνονται από μικρογραφία έως μεσαίο φορμά, επειδή "οι μικρές εκτυπώσεις συμπυκνώνουν το φως". Αναφέρει επίσης πως: "το 1975, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μου στον Νίγηρα, αποφάσισα να εγκαταλείψω την εμπορική φωτογραφία και τον ευρυγώνιο φακό". Από τότε, χρησιμοποιεί μόνο έναν φακό 50 χιλιοστών, ο οποίος δεν ισοπεδώνει ή παραμορφώνει την εικόνα και τηρεί μια ορισμένη απόσταση από τους ανθρώπους. Όχι πολύ μακριά, αλλά ούτε και στην "οικεία ζώνη", όπως όπως την όρισε ο Αμερικανός ανθρωπολόγος Έντουαρντ T. Χολ (1914-2009), γιατί: "Πρέπει να ξέρεις πώς να γίνεις αποδεκτός, να περάσεις δύο ώρες μιλώντας με έναν αρχηγό ενός χωριού και να αφήσεις τους ανθρώπους να δουν πώς συμπεριφέρεσαι."
"Είναι γνωστός στον κόσμο της φωτογραφίας για το ότι συμβουλεύει τους νεότερους φωτογράφους και για το ότι προτάσσει τους άλλους και όχι τον εαυτό του", λέει ο επιμελητής Σαμ Στουρτζέ. Στα εγκαίνια της έκθεσής του στην γκαλερί Camera Obscura, ξεκίνησε μιλώντας για το έργο ενός άλλου καλλιτέχνη, του Γάλλου ουκρανικής καταγωγής Γιούρι Μπιλάκ, ο οποίος βάζει παιδιά στην Ουκρανία να ποζάρουν στα ερείπια της γειτονιάς τους.
"Δεν έχω καταφέρει να φωτογραφίσω από τότε που πέθανε η σύζυγός μου Φρανσουάζ [τον Δεκέμβριο του 2021]", λέει σεμνά ο Μπερνάρ Πλοσσύ.
 |
| "Η Φρανσουάζ και εγώ είχαμε ταξιδέψει πολύ. Με τις φωτογραφικές μηχανές Nikkormat στο λαιμό μας, περάσαμε μερικές ευτυχισμένες στιγμές μαζί." © Bernard Plossu |
Τα βράδια ακούει δυνατή ροκ εν ρολ μουσική ως "φάρμακο για την πληγή του" και λέει ότι "βλέποντας τις φωτογραφίες των παιδιών του Γιούρι Μπιλάκ, που στέκονται στα πόδια τους, μου έδωσε ελπίδα". Το επόμενο σχέδιό του είναι να φωτογραφίσει τις τέσσερις εποχές του χρόνου στο Ουρμπίνο (Ιταλία), απ' όπου κατάγονται ορισμένα μέλη της οικογένειάς του. (Κ. Λ.)
(*) Ο Θίοντορ-Ανρί Φρεσόν (1865–1951) εφηύρε αυτή τη μοναδική τέχνη της εκτύπωσης το 1899, ένα είδος εκτύπωσης με άνθρακα. Χρησιμοποιεί χρωστική σε σκόνη αντί για υγρή και είναι γενικά σταθερή. Η διαδικασία χρησιμοποιήθηκε αρχικά για μονοχρωματικές εκτυπώσεις και αργότερα χρησιμοποιήθηκε για την πρώτη απευθείας έγχρωμη εκτύπωση με άνθρακα. Ακόμα και σήμερα, η οικογένεια Φρεσόν κρατά ορισμένα στοιχεία της διαδικασίας ως μυστικό, αλλά φροντίζει να παραμείνει ζωντανή. Το εργαστήριό τους, που βρίσκεται στα περίχωρα του Παρισιού, είναι το μοναδικό στον κόσμο που παράγει τέτοιες εκτυπώσεις.
-Μπερνάρ Πλοσσύ, αναδρομική έκθεση-
μέχρι τις 27 Ιουλίου
-Γκαλερί Camera obscura, 268, bd Raspail, 14e
-Γκίμπσον, Πλοσσύ
μέχρι τις 14 Ιουλίου
Γκαλερί Bigaignon, 18, rue du Bourg-Tibourg, 4e
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
