2.5' διάβασμα
ένα ποίημα από τη νέα συλλογή του Γιώργου Βέλτσου:
'Ροή αέρα. Τετράδια χειρωνακτικής γραφής'
Η καρδιά μου ξεγυμνωμένη
Μια κοινωνία που αναθέτει στο διαδίκτυο και όχι στον Μποντλαίρ
την επιβίωσή της γυμνώνει την καρδιά της στις παράγκες και τα
γυάλινα της Συγγρού και προσκυνά μεγαλοπρεπώς στα κυριακάτικα
φύλλα τους αναλυτές της. Αλλά η τσαρίνα, εκεί, θα επιμένει:
η αιμοφιλική Δημοκρατία πρέπει πάση θυσία να σωθεί.
Γύρεψα στην απογύμνωση της ευθυκρισία. Δεν αναζήτησα στη
σοβαροφάνεια προσόντα, ακόμα και τότε που διετέλεσα καθηγητής.
Αισθάνομαι ωστόσο ντροπή εκ των υστέρων για τις «παραχωρήσεις»
που απαιτούσε η θέση μου. Όχι βέβαια «την ντροπή του να είσαι άνθρωπος»,
αλλά την ντροπή του να είσαι τίτλος. Και επειδή το ευφυολόγημα δεν έχει, όπως λένε, αναδρομική ισχύ ούτε ηχητικό αντίστοιχο, κάνω πως ακούω τον Horowitz το πρωί,
και μου αρκεί.
Αυτός –έστω ο Mallarmé–, όταν «σκιτσάριζε στο θέατρο» («crayonné au théâtre», όπως τιτλοφορεί τα «ελαφρά» του κείμενα, ίσης όμως σημασίας με τα ποιήματά του), μήπως
δεν έκανε το ίδιο; Εκεί δεν μας διαβεβαίωνε πως «η κριτική δεν έχει καμία σημασία»; Σημασία έχει ν’ αγαπάς. Και δεν είναι τυχαίο ότι παρ’ όλα αυτά αισθάνομαι πληρότητα, αφού ούτε το έργο ούτε την αναγνώριση υπολογίζω. Το γεγονός μόνο του μέσου όρου
θνησιμότητας και ότι με παρέκαμψε. Τώρα γιατί να μη δοκιμάζω το θέατρο και την επιθεώρηση; Βιράρω τις άγκυρες.
κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
[ Πρωτοδημοσιεύθηκε στην εφ. Το Βήμα, 20.02.2023 ]
 |
| «o κύριος Αμολντέ ή ο Σαρλ Μπωντλαίρ έκπληκτος στο ατελιέ του Ετιέν Καρζά» (Δεκέμβριος 1861), ο ποιητής εμφανίζεται στην επάνω αριστερή γωνία. © Musée d'Orsay |
για να διαβάσεις την ιστορία αυτής της φωτογραφίας:
από το οπισθόφυλλο
Δεν μου χαρίστηκε ο χρόνος. Δεν τον αφήνω να περάσει. Όπως στην «κυρα-Μαρία» που έπαιζα μικρός. Δεν περνά! Στο τέλος περνά!
«Από τη στιγμή που υπάρχει μια πρακτική γραφής» γράφει ο Ρολάν Μπαρτ «βρισκόμαστε μέσα σε κάτι που δεν είναι ακριβώς λογοτεχνία». Το ότι είναι μόνο «γραφή» με ανησυχεί όλο και περισσότερο. Με θλίβει μάλιστα ότι αυτό δεν είναι πλέον «ζωή».
Πίστεψα πως από την «άλλη πλευρά» –την altra riva, όπου βρίσκεται η χαρά– ο χρόνος δεν θα με απασχολεί πλέον. Γράφοντας θα γινόμουν αθάνατος και θα αναγνώριζα στη μορφή αυτού που γράφω το ποίημα – το viatique pour l’éternité, όπως διάβαζα στη μαρμάρινη πλάκα, στην πρόσοψη του σπιτιού του Βλαντιμίρ Γιανκέλεβιτς. Η πρακτική της γραφής όμως, που καταργεί τα είδη, ούτε κι αυτή με παρηγορεί ώστε να πω: «Να! Έγραψα. Και δεν έχει σημασία τι».
Δεν με καθησυχάζει το ότι η γραφή είναι ήδη (είδη) το «ύφος» του γραπτού χωρίς κατατάξεις. Δεν μου φτάνει ακόμη το ότι η γλώσσα δεν είναι παρά ένα «όργανο». Αλλά να μη ζητώ πολλά. Ούτε θεωρητικός ούτε λογοτέχνης υπήρξα, ούτως ειπείν. Οργανοπαίχτης; Ναι. Και ούτε τα πολλά «είδη» που με δικαιολογούν στον εαυτό μου γράφοντας θα με εμπόδιζαν, παρά την αγωνία μου, να χτυπώ τα πλήκτρα ενός Steinway με ουρά, νομίζοντας ότι παίζω τη «Σονάτα για πιάνο, op. 25» του Σένμπεργκ, ή τις «Παραλλαγές για πιάνο, op. 27» του Άντον Βέμπερν. Ο Γκλεν Γκουλντ τα παίζει καλύτερα.
«Μην μπαίνετε προς το παρόν στον κόπο να κατανοήσετε∙ να διαβάζετε και να ξαναδιαβάζετε, και τότε το ποίημα θα ανοιχτεί από μόνο του».
Έτσι να μ’ ακούτε.
Γ.Β.
Nota bene
Ο Γιώργος Βέλτσος (Αθήνα 1944), είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Paris VIII και ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει γράψει δοκίμιο, θέατρο και ποίηση. Η γαλλική κυβέρνηση τον έχει τιμήσει το 2008 με τα διάσημα του Αξιωματούχου της Τάξεως των Ακαδημαϊκών Φοινίκων και το 2012 με τα διάσημα του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών.
επιμέλεια: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση/χρήση/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου, (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
