4' διάβασμα
Το παλάτι των Βερσαλλιών που έχει γίνει διάσημο για την ομορφιά και την ιστορική του σημασία, ήταν από μόνο του ένα επικίνδυνο μέρος. Οποιοσδήποτε διέμενε στις Βερσαλίες τον 18ο αιώνα ήταν συνεχώς εκτεθειμένος στους κινδύνους της δηλητηρίασης από μόλυβδο. Ο μόλυβδος βρισκόταν παντού, και τα συμπτώματα δηλητηρίασης από μόλυβδο ήταν συνηθισμένα, ιδίως από την -τότε- πρακτική του καθημερινού μακιγιάζ. αποτελεί μάλιστα θαύμα που ο Βασιλιάς Ήλιος δεν υπέκυψε σε δηλητηρίαση από μόλυβδο.
Πέρα όμως από το μακιγιάζ, άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες αποτελούσαν οι διακοσμητικές μολύβδινες στέγες μετά τις μετατροπές που είχε διατάξει ο ο Λουδοβίκος ΙΔ', το 1660. Οι κήποι δεν ήταν καθόλου ασφαλέστεροι με τα αμέτρητα αγάλματα και τα σιντριβάνια που ήταν συχνά επιχρυσωμένα με μόλυβδο ή κατασκευασμένα εξ ολοκλήρου από μόλυβδο.
Ο καλλιτέχνης Ζαν Μπαπτίστ Σιμεόν Σαρντέν (ο οποίος συντήρησε τις τοιχογραφίες στην Πινακοθήκη του Φραγκίσκου Α' στο Φοντενεμπλώ) ήταν ένας από τους άνδρες της αυλής που υπέφεραν από δηλητηρίαση από μόλυβδο. Το 1770 υπέφερε από οφθαλμική πάθηση την οποία απέκτησε όχι από το μακιγιάζ, αλλά από το τοξικό λευκό του μολύβδου που προτιμούσαν οι ζωγράφοι της εποχής. Για αιώνες, ο λευκός μόλυβδος, που ονομάζεται επίσης κερουσίτης, χρησιμοποιούνταν ευρέως ως χρωστική ουσία. Από την Αναγέννηση υπήρχαν υποψίες ότι ήταν επιβλαβής και η τοξικότητά του αποδείχθηκε τον 19ο αιώνα - αλλά απαγορεύτηκε στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο μόλις τη δεκαετία του 1990. Η δηλητηρίαση από μόλυβδο έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις σε διάφορα μέρη του σώματος- ακόμη και μικρές δόσεις μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Σε υψηλά επίπεδα, μπορεί να είναι θανατηφόρος.
Αλλά ακόμα και η φαρμακευτική δεν ήταν ασφαλέστερη- οι Γάλλοι γιατροί ήταν διαβόητοι για τη χρήση μολύβδου για να «θεραπεύσουν» τους ασθενείς τους. Για παράδειγμα, ένας γιατρός στο Μονπελιέ χρησιμοποιούσε μόλυβδο κατά των φλεγμονών, της δυσκαμψίας στις αρθρώσεις και των τραυμάτων από όπλο! Το περίεργο είναι ότι οι άνθρωποι γνώριζαν ότι η χρήση του μολύβδου ήταν επικίνδυνη, αλλά παρ' όλα αυτά παρέμενε σε κοινή χρήση.
Σήμερα οι Βερσαλλίες βρίσκονται και πάλι στο επίκεντρο για φερόμενη δηλητηρίαση από μόλυβδο εργαζομένων κατά τη διάρκεια της συντήρησης του ιστορικού μνημείου.
Η διένεξη ξεκίνησε το 2009 μετά από μια διετή αποκατάσταση της πολυτελώς διακοσμημένης βασιλικής όπερας του παλατιού, η οποία κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από ξύλο από τον αρχιτέκτονα του Λουδοβίκου XV, Ανζ-Ζακ Γκαμπριέλ, και ήταν η πρώτη σχολαστική συντήρηση από τότε που λειτούργησε, το 1770. Αλλά ορισμένοι από τους εργάτες που συμμετείχαν στην αποκατάσταση λένε ότι πλήρωσαν υψηλό τίμημα∙ ισχυρίζονται ότι είχαν δηλητηριαστεί από σκόνη μολύβδου όταν καθάριζαν τα γλυπτά και τη διακόσμηση.
Σύμφωνα με τα έγγραφα που αποκαλύφθηκαν για τη δίκη, εννέα φυσικά και νομικά πρόσωπα παραπέμπονται τώρα στο δικαστήριο. Έξι κατηγορούνται για αμέλεια που προκάλεσε ακούσια βλάβη, μεταξύ των οποίων ο φορέας διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού, για τον ρόλο του ως αναθέτουσα αρχή που επέβλεπε την αποκατάσταση, καθώς και ο επικεφαλής αρχιτέκτονας του παλατιού.
Η Ασλέν, μια εταιρεία που ειδικεύεται στα ιστορικά μνημεία και διαχειρίστηκε τα έργα, ο ιδρυτής της Φρανσουά Ασλέν (ο οποίος είναι επίσης πρόεδρος της γαλλικής συνομοσπονδίας μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων) και ο πρώην διευθυντής του έργου, αντιμετωπίζουν σοβαρότερες κατηγορίες για πρόκληση κινδύνου για τη ζωή και χειραγώγηση μαρτύρων. Έξι από τους ξυλουργούς τους είναι πολιτικώς ενάγοντες στην υπόθεση, αν και ο δικαστής που ηγείται της έρευνας λέει ότι περισσότεροι εργαζόμενοι μολύνθηκαν. Ο δικαστής απέσυρε τις κατηγορίες κατά του ίδιου του Ανακτόρου των Βερσαλλιών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι, έχοντας αναθέσει το έργο, δεν ήταν υπεύθυνη για τον τρόπο εκτέλεσης των εργασιών.
Ο ξυλουργός που σήμανε συναγερμό, ο Ντιντιέ Αντριέ, ανακάλυψε τη δηλητηρίαση τυχαία, αφού παραπονέθηκε στον γιατρό του για διάφορα συμπτώματα και ζήτησε να του γίνει εξέταση αίματος. Η έκθεση των επιθεωρητών ανέφερε ότι η σκόνη μολύβδου στο εργοτάξιο ήταν «20 φορές υψηλότερη από το κανονικό», αναγνωρίζοντας «σαφή σύνδεση με το επίπεδο μολύβδου στο αίμα των εργαζομένων που απασχολούνται στην Ασλέν και την παραβίαση των κανόνων ασφαλείας».
Η ποινική έρευνα ισχυρίζεται ότι το προσωπικό της Ασλέν πλαστογράφησε έγγραφα και πίεσε τους εργαζόμενους να καταθέσουν ότι οι συνάδελφοί τους δεν χρησιμοποιούσαν εξοπλισμό ατομικής προστασίας (ΜΑΠ), ενώ στην πραγματικότητα δεν τους είχε χορηγηθεί.
«Οι εργασίες αποκατάστασης έπρεπε να συνεχιστούν για άλλους δύο μήνες», λέει ο δικηγόρος του Αντριέ, Ζαν-Ζακ Νιέρ. «Αν ο πελάτης μου δεν είχε ειδοποιήσει τους πάντες, η δηλητηρίαση από μόλυβδο θα μπορούσε να είναι πιο σοβαρή, ακόμη και θανατηφόρα». Επισημαίνοντας ότι το δραματικο αυτό γεγονός «στήθηκε με φόντο τον πύργο των Βερσαλλιών», ισχυρίζεται ότι «το ηθικό δίδαγμα είναι σαφές: τι αξίζει η ζωή ενός εργάτη σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από το χρήμα και την εξουσία;».
επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
με στοιχεία από: the art newspaper
